***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Πολλές φορές, στο περιθώριο του αφηγηματικού σύμπαντος ενός μυθιστορήματος αυτό που υπάρχει και οσμωτικά διογκώνεται, για να δώσει τελικά το κυρίαρχο νόημα, τη γονιμοποιό μήτρα του, δεν είναι άλλο από τη διορατικότητα του συγγραφέα.
Ο συγγραφέας πρέπει να μπορεί να βλέπει μακριά, να σχολιάζει το μέλλον μέσα στις αφηγήσεις του παρόντος, να οπτικοποιεί αισθητικά τις λεπτομέρειες εκείνες που, ενώ καταγράφουν το παρελθόν ή το παρόν, αναφέρονται σε μελλοντικές σκηνές, σε φόβους και αγωνίες που ο ίδιος βλέπει να έρχονται.
Για παράδειγμα, ο Κάφκα μας μιλά για τη γραφειοκρατικοποίηση της κοινωνίας και μας δείχνει τον τρόπο που θα λειτουργήσουν τα γρανάζια της πολλά χρόνια πριν η γραφειοκρατία γίνει συνώνυμη της κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητας με τον ίδιο τρόπο που ο Όργουελ σκηνοθετεί έναν κόσμο εφιαλτικού ολοκληρωτισμού μέσα στον οποίο οι ανθρώπινες συνειδήσεις αφανίζονται και ο δικός μας Αντώνης Σαμαράκης γράφει για την απάνθρωπη εκτροπή του Συστήματος και εντοπίζει τα «λάθη» του.
Στην ολότητά του ένα μυθιστόρημα είναι ένας κόσμος μέσα στον οποίο μπορεί να χωρέσουν τόσο η γνώση όσο και η βιωμένη κοσμοθεωρία μιας εποχής. Ένα έσχατο παρατηρητήριο ζωής μέσα στο οποίο μπορεί να διακρίνει ο αναγνώστης όλες εκείνες τις υπαρξιακές ανακαλύψεις μιας περιόδου σε επίπεδο φιλοσοφίας, ιστορίας, πολιτικής, τέχνης και πνευματικής εξέλιξης. Η αισθητική ανάκληση στιγμών του παρελθόντος από τη μια και η ηθική τους είναι πράγματι σημαντικά παράλληλα σύμπαντα της αφήγησης. Σύμφωνα με τον Μπροχ «η μοναδική ηθική του μυθιστορήματος είναι η γνώση». Το ερώτημα είναι όμως αν μπορεί η διορατικότητα, η διαίσθηση να παίξει έναν ουσιαστικό ρόλο στη γνώση; Κι αν πράγματι αυτό μπορεί να συμβεί, σε ποιο βαθμό τελικά το έργο ενός συγγραφέα μπορεί να αναχθεί σε μια μεγάλη λογοτεχνική αξία;
«Ο Ποιητής δείχνει και η ορατότητα μεγαλώνει» έγραφε ο Οδυσσέας Ελύτης θέλοντας να τονίσει πως εναπόκειται στη συγγραφική ευθύνη του ποιητή να δημιουργήσει τις πορϋποθέσεις της προσωπικής ενδοσκόπησης με βάση τα δεδομένα που βλέπει να έρχονται.
Παραφράζοντας τον Έλιοτ που έλεγε πως: «Η Ποίηση δεν είναι η απελευθέρωση των αισθημάτων, αλλά η δραπέτευση από τα αισθήματα. Δεν είναι η έκφραση της προσωπικότητας αλλά η δραπέτευση από την προσωπικότητα», μπορούμε να πούμε πως η λογοτεχνία δεν είναι η απελευθέρωση της αφηγηματικής διαδικασίας από τις λεπτομέρειες του παρελθόντος αλλά η δραπέτευση σε μια σύγχρονη θεματική που ο συγγραφέας καλείται να προσεγγίσει με ανοιχτούς τους πνευματικούς του ορίζοντες, για να μπορέσει να την κάνει εικόνα και να την δώσει στον αναγνώστη προκαλώντας του κινήματα ψυχής, τέτοια που να τον οδηγούν σε αισθητική πληρότητα και κυρίως σε μια εντελώς νέα θέαση των πραγμάτων.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
