***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Αναμφίβολα ο αφηγηματικός πυρήνας ενός έργου γίνεται συχνά η αφορμή για τη φιλοσοφική προσέγγιση μιας ιδέας. Η ροή ενός μυθιστορήματος περιπλέκεται γύρω από ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο εγκιβωτίζονται οι ιδέες. Και είναι ακριβώς αυτός ο εγκιβωτισμός των ιδεών που κάνει την αναγνωστική διαδικασία μια πορεία προς έναν τόπο, στον οποίο συναντώνται οι σκέψεις και οι υπαρξιακές και αισθητικές αναζητήσεις, για χάρη των οποίων και μόνο μπορεί να γράφεται συχνά ένα μυθιστόρημα.
Η ιδεολογία που φανερά ή υποδόρια διαπερνά ένα έργο και η λογοτεχνική αξιοποίηση των φιλοσοφικών προσεγγίσεών του είναι παράγοντες που ο λογοτέχνης πρέπει να έχει κατά νου, αν θέλει να του προσδώσει την απαραίτητη αισθητική αξία. Στην περίπτωση του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες η ιδεολογία του έρωτα ως αντιστάθμισμα στη βιωμένη σπατάλη της εμπειρίας είναι ένας πυλώνας, πάνω στον οποίο στηρίζεται το έργο του.
Καταγράφοντας τους προσωπικούς κραδασμούς του, ο Μάρκες καταθέτει μέσα στο έργο του ό,τι χαρακτηρίζει και οριοθετεί ως αξιακό μέτρο έναν ολόκληρο πολιτισμό, συσσωρευμένη γνώση και την αναζήτηση αληθειών αιώνων, μια συναίσθηση του πολιτισμού που επανέρχεται μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου, μια καταγεγραμμένη ματιά προσωπικής αρμονίας.
Είναι γνωστό άλλωστε πως στην αγαπημένη θεματογραφία του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες κραταιά θέση ανάμεσα τον θάνατο, τη μοναξιά, τη βιωμένη θλίψη, τη σύγκρουση και τον πόλεμο έχει σίγουρα ο έρωτας. Ο Μάρκες σκιαγραφεί με λεπταίσθητες αποχρώσεις την ερωτική έκφραση της ζωής δημιουργώντας έναν αφηγηματικό κόσμο μέσα στον οποίο ο αναγνώστης καταβυθίζεται για να ανασύρει όλες εκείνες τις λεπτομέρειες που θα προσδώσουν μορφή στο πεπρωμένο της ζωής.
Αριστοτεχνικός λογοτέχνης ο Μάρκες δημιουργεί έρωτες ανεκπλήρωτους και δονικιχωτικούς, βασανιστικούς και μοιραίους και μετουσιώνει εμπειρίες σε λογοτεχνικούς θρύλους. Από το εξαιρετικό «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας» μέχρι το «Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων» και το εμβληματικό «Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου», ο Μάρκες σκηνοθετεί κόσμους μέσα στους οποίους κυριαρχεί ο έρωτας, οι ήρωες παθαίνουν και ανασταίνονται, λυτρώνονται ή κατακρημνίζονται ακόμα κι όταν ο έρωτας θριαμβεύσει, υπομένουν και περιμένουν –χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Φλορεντίνο Αρίσα που περιμένει για 51χρόνια, 9 μήνες και 4 ημέρες για να ευοδωθεί ο έρωτάς του για τη Φερμίνα Δάσα- έστω κι αν συνεχίζουν τη ζωή τους αναζητώντας άλλους ερωτικούς συντρόφους.
Ο έρωτας που εκπληρώνεται πια σε μεγάλη ηλικία με το πάθος και το ερωτικό σφρίγος της νεότητας, προκαλώντας τον αναγνώστη να σκεφτεί πως σε κάθε ηλικία μπορεί να λυτρώσει και να γίνει σπινθήρας ζωής σε αντίθεση με όλα όσα η κοινωνία μπορεί να πιστεύει. Ο έρωτας παραμένει ορόσημο και αφετηρία εφηβικής ορμής σε κάθε ηλικία και προϋποθετική αρχή δικαίωσης.
Στο «Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων» ο ευρηματικός Μάρκες σκηνοθετεί μια εσωτερική αναζήτηση για τον παραλογισμό του έρωτα, το φόβο για τη ζωή και τον θάνατο, τη θλίψη της απώλειας συνδυασμένη με τη γλύκα της πάλης ενάντια στον έρωτα και ο Μάρκες αναδεικνύει την ερωτική διάσταση μιας διαφυγής από τον φόβο δίνοντας ταυτόχρονα ένα ιδιαίτερο και κινηματογραφικά γλαφυρό μυθιστόρημα.
Και μέσα σε όλες του τις σελίδες αφήνει να διαφανεί κι ένας δικός του προσωπικός έρωτας, αυτός για τη Λατινική Αμερική για τη μοίρα της οποίας συμπάσχει, αγωνιά και παθιάζεται. Οι χαρακτηριστικές αφηγηματικές τεχνικές, η εισήγηση του μαγικού ρεαλισμού, η ωσμωτική επισήμανση της ιστορίας, η αλληλεπίδραση ανάμεσα στο πραγματικό και στο φανταστικό, ο φιλελεύθερος και αντιδικτατορικός στοχασμός του αλλά και η ανάγκη να εισχωρήσει βαθύτερα στην ανθρώπινη ψυχολογία είναι μερικά από τα στοιχεία εκείνα που έκαναν τον νομπελίστα συγγραφέα μια ισχυρή λογοτεχνική μορφή του προηγούμενου αιώνα.
Ο τρόπος όμως που προσεγγίζει τον έρωτα ως εκρηκτικό σύμβολο έκστασης και ταυτόχρονα λυτρωμού, σε κάθε του μορφή, παραμένει η εφόρμηση για να διεισδύσει κανείς στο αφηγηματικό κόσμο του Μάρκες κι εκεί να ανακαλύψει όλα εκείνα τα στοιχεία που τον συγκροτούν: πίστη, προδοσία, προσμονή, αγάπη και μίσος, αλληλοσπαραγμό και έρωτα, όνειρα και πραγματικότητα, υποδούλωση και ανεξαρτησία, δίκαιο και αδικία, όλα μαζί αξεδιάλυτα συνυφασμένα.
Πρόκειται για έναν κόσμο στον οποίο ο ουρανός βρέχει λουλούδια, ο θάνατος προαναγγέλλεται, δικτάτορες πωλούν τα πάντα μέχρι και τον ωκεανό, αγάπες ζουν σε παράλληλα σύμπαντα και η ομορφιά ξετυλίγεται μέσα από τον μαγικά ρεαλιστικό πλούτο των λόγων ενός συγγραφέας με πολιτικές και κοινωνικές ανησυχίες που χωρίς διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον ρεαλισμό και στη μαγεία του ονείρου ξετυλίγει το δικό του, λατινοαμερικάνικο αλλά πολύ προσωπικό του σύμπαν.
Αναδημοσίευση από περιοδικό Κλεψύδρα τ.7
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
