***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Τον Οκτώβριο του 2019, το Ιταλικό Ινστιτούτο Αθηνών φιλοξένησε την εκδήλωση «Ποιητικές συνθέσεις δεκαεπτά συλλαβών. Στα χνάρια τoυ χαϊκού στην Ιταλία και στην Ελλάδα». Το κοινό που παρακολούθησε την εκδήλωση εκείνη, γοητεύτηκε από την προσωπικότητα του Ιταλού ποιητή Riccardo Duranti. Η ιαπωνική τηλεόραση μάλιστα, έχει κάνει ειδικό αφιέρωμα στον ποιητή, θεωρώντας τον ως τον σημαντικότερο εκπρόσωπο ποίησης χαϊκού στα Ιταλικά.
Ο Riccardo Duranti δίδαξε για πολλά χρόνια Αγγλική Λογοτεχνία και Λογοτεχνική Μετάφραση στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης και τιμήθηκε με το Ιταλικό Εθνικό Βραβείο Μετάφρασης, το 1996, και το βραβείο Catullo, το 2014.
Έχει μεταφράσει στα Ιταλικά ολόκληρο το έργο του Raymond Carver και συγγραφέων όπως οι John Berger, Philip K. Dick, Cormac McCarthy, Michael Ondaatje, Nathanael West, Richard Brautigan, Caryl Churchill, Elizabeth Bishop, Henry David Thoreau, Edward Bond, Kae Tempest και Robert Coover. Έχει μεταφράσει επίσης παιδική λογοτεχνία συγγραφέων ανάμεσα στους οποίους οι Roald Dahl, Ted Hughes, Margaret Mahy, Britta Teckentrup, Patricia MacLachan, Eric Malpass, Yuval Zommer.
Οι ποιητικές του συλλογές: Bivio di voce (Empirìa, 1987), The Archer’s Paradox (The Many Press, 1993), L’affettuosa fantasia (Aracne, 1998), Made in Mompeo. Ηaiku e immagini (με τον Rino Bianchi, Corbu, 2007) και Meditamondo (Coazinzola Press, 2013). Το 2015 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο με διηγήματα: L’orsacchiotto Carver e altri segreti (εκδόσεις Ianieri).
Ζει στα Προαπέννινα όρη, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Lazio, στην οροσειρά Σαβίνα, όπου φροντίζει έναν ελαιώνα της σπάνιας ποικιλίας carboncella.
Η editor του περιοδικού μας, Τζίνα Καρβουνάκη, επέλεξε έναν ασυνήθιστο τρόπο για να παρουσιάσει στους Έλληνες αναγνώστες την πολυσύνθετη προσωπικότητα του ποιητή Riccardo Duranti, προτείνοντάς του έναν συνειρμό λέξεων συνδεδεμένων με το έργο του, όπως το έχει η ίδια προσλάβει, που προκύπτουν ακολουθώντας τη ροή του ελληνικού Αλφάβητου συνειρμό στον οποίο εκείνος με χαρά ανταποκρίθηκε.
Α – Αμερική
Μια σχέση αντίφασης, όσο αντιφατική είναι η χώρα, η ήπειρος. Οπότε, οι αντιφάσεις πολλαπλασιάζονται. Από τη μια, υπήρχαν ορισμένες σωστές απαρχές, οι οποίες όμως σύντομα προδόθηκαν, και ένα μεγάλο όνειρο μετατράπηκε σε εφιάλτη (ειδικά για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, αλλά όχι μόνον). Από την άλλη, υπάρχει η απάρνηση της ουτοπίας, από την οποία προσπαθούμε απεγνωσμένα να συγκεντρώσουμε τις θετικές σπίθες της. Σε ό,τι με αφορά προσωπικά, η σύγχρονη αμερικανική ποίηση με οδήγησε σε μια απελευθερωτική διαδικασία. Οι πρώτες μου ποιητικές απόπειρες χρονολογούνται από την εφηβεία, αλλά τους σπόρους τούς είχε φυτεύσει η μητέρα μου, στην οποία άρεσε να μας απαγγέλλει παιδικές ρίμες και ποιήματα. Ο ρυθμός εκείνης της απλής «ιδιαίτερης» γλώσσας (επειδή διέφερε από την καθημερινή ομιλία), επηρέασε την παιδική μου γλωσσική ευαισθησία και επανεμφανίστηκε αργότερα ως αποτελεσματικό, συστατικό στοιχείο του οχήματος, που ήταν μαρτυρία της δικής μου άνισης γνωσιακής σχέσης με τον κόσμο. Στην αρχή, όμως, τις προσπάθειές μου τις βασάνιζε η ασυνείδητη αναμέτρηση με την ποιητική παράδοση που είχα μελετήσει στο σχολείο. Το να γράφει κάποιος υπό το βάρος επτακοσίων χρόνων ποιητικής παράδοσης, τα οποία κρίνουν τα ποιητικά του πειράματα, μπορεί να έχει σοβαρά ανασταλτικά αποτελέσματα. Κατάφερα να απελευθερωθώ, στρεφόμενος σε διαφορετικές ποιητικές παραδόσεις, σε άλλες γλώσσες, πάνω απ’ όλα και κυρίως χάρη στην ανακάλυψη της σύγχρονης αμερικανικής ποίησης. Βασιζόμενος στην εμπειρία μου, η ελευθερία που εισέπραττα στον τομέα αυτόν στάθηκε καθοριστική. Ειδικά αφού ανακάλυψα τη δυνατότητα εισαγωγής αυτής της ποίησης (και μέσω των μεταφράσεών μου) γράφοντας στη μητρική μου γλώσσα.
Β – Βία
Μου προκαλεί φρίκη. Η εξωτερική βία βέβαια, αλλά κυρίως η εσωτερική, που εμφωλεύει στις απογοητεύσεις μας.
Γ – Γέννηση
Έχω μια πολύ ασαφή ανάμνηση της δικής μου γέννησης, κυρίως ανάμνηση όσφρησης και αφής: από τη λευκή πετσέτα με την οποία με είχαν τυλίξει. Θυμάμαι βέβαια ξεκάθαρα τη γέννηση των δύο παιδιών μου (στην οποία ήμουν παρών) όπως και πολλών κατοικιδίων που μου έκαναν συντροφιά όλα αυτά τα χρόνια. Θαύμα της φύσης.
Δ – Διαφορετικότητα
Ένα ουσιαστικό στοιχείο, τόσο σε βιολογικό όσο και σε λογοτεχνικό επίπεδο. Όταν η περιέργεια υπερισχύει του φόβου, μετατρέπεται σε ισχυρό παράγοντα ανάπτυξης. Για τον λόγο αυτό, προσπαθώ να επιλέγω τις διακινδυνεύσεις του πειραματισμού, και όχι την ευκολία της επικυρωμένης διαδικασίας.
Ε – Ελλάδα
Είχα επαφή με την ελληνική κουλτούρα επί πολλά χρόνια. Αρχικά στο σχολείο: παρακολούθησα κλασικό λύκειο. Στη συνέχεια, μέσω του γάμου μου με Ελληνοαμερικανίδα, οπότε βυθίστηκα στο νεοελληνικό οικογενειακό και, κυρίως, γαστρονομικό περιβάλλον. Η εμπειρία δεν είχε αίσιο τέλος, αλλά νιώθω βαθιά νοσταλγία για την κρητικής καταγωγής πεθερά μου ‒ας αναπαύεται στην αιώνια ειρήνη‒ και για τους ντολμάδες της.
Την πρώτη φορά που βρέθηκα στην Ελλάδα, το 1971, την περίοδο των Συνταγματαρχών, μου άρεσε να σιγοσφυρίζω σκοπούς του Θεοδωράκη σε πείσμα του κατασταλτικού κλίματος, πράξη σκανδαλώδης για τα πεθερικά μου. Λατρεύω το ελληνικό φως και την ελληνική γαστρονομία.
Ζ – Ζωή
Το αντιφατικό δημιουργικό μας υπόβαθρο.
Η – Ήρωες
Δεν τους χρειαζόμαστε.
Θ – Θάνατος
Το μόνο σίγουρο είναι ο αναπόφευκτος προορισμός μας, προορισμός που γίνεται όλο και πιο κοντινός.
Ι – Ιστορία
«Ο εφιάλτης από τον οποίο προσπαθώ να ξυπνήσω» (σύμφωνα με τον Joyce). Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε πώς τα μεμονωμένα προσωπικά μας γεγονότα καταλήγουν να απορροφώνται (και να ακυρώνονται, αφού έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό) από τη φουσκονεριά του ποταμού, διατηρώντας ανέπαφο μόνο το άθροισμα των αντιφάσεών μας.
Κ – Κόλαση
Είναι ανάμεσά μας όταν αρνούμαστε να αντιμετωπίσουμε τις αντιφάσεις και επιλέγουμε παλιούς σύντομους δρόμους (που χειροτερεύουν την κατάσταση). Όπως η περίπτωση της Ουκρανίας και της Ρωσίας.
Λ – Λάθος
Ο μόνος τρόπος για να μάθεις.
Μ – Μεταφρασιμότητα
Η μόνη αληθινή πίστη που έχω στη ζωή: η μετάφραση είναι το μόνο αδύνατο πράγμα που μπορεί να γίνει. Εγχείρημα που εξακολουθώ να θέτω σε εφαρμογή.
Ν – Νους
Ένα ισχυρό εργαλείο, έστω και όχι πάντα αποτελεσματικό. Απαραίτητο να το προστατεύουμε από την τεμπελιά, το πουρί και τους περιορισμούς.
Ξ – Ξένος
Ένα παιχνίδι με καθρέφτες που πρέπει να αποφύγουμε, αναγνωρίζοντας τη θεμελιώδη μοναδικότητα και καθολικότητά μας.
Ο – Ουκρανία
Παραθέτω όσα έγραψα παραπάνω για την Κόλαση. Είμαι έκπληκτος και αηδιασμένος από την τεράστια οπισθοδρόμηση που συνεπάγονται οι βίαιες συγκρούσεις, ειδικά όταν χρησιμοποιούν όλο και πιο προηγμένα εργαλεία.
Π – Παράδεισος
Ο κήπος, η Φύση.
Ρ – Ρυτίδες
Απαραίτητες για τον σχεδιασμό τού χάρτη της εμπειρίας.
Σ – Συλλογική μνήμη
Θα πρέπει να γίνει καλύτερη χρήση της.
Τ – Τεχνητή νοημοσύνη
Προέκταση της ανθρώπινης ευφυΐας (κουβαλά πίσω της τις συγγενικές αντιφάσεις).
Υ – Υστεροφημία
Δεν με ενδιαφέρει.
Φ – Φαντασία
Υπέροχο εργαλείο. Θα έπρεπε να τη χρησιμοποιούμε περισσότερο.
Χ – Χαϊκού
Ποιητική άσκηση που ανεπιφύλακτα προτείνω. Έχω γράψει (και χάσει) χιλιάδες χαϊκού.
Το μεγαλύτερο όφελος που έχω προσωπικά αποκομίσει από την πρακτική των χαϊκού είναι η επαναφορά της σχέσης ισορροπίας με τη Φύση.
Κατά τη διάρκεια της ιστορίας, ο άνθρωπος πέρασε από θέση υποτακτικής δεισιδαιμονίας και φόβου για τα φυσικά φαινόμενα, σε μια αλαζονική αξίωση κυριαρχίας και ελέγχου τους. Μου φαίνεται ότι το ουσιαστικό αποτέλεσμα της βιομηχανικής επανάστασης μπορεί να συνοψιστεί με αυτό τον τρόπο. Οι συνέπειες αυτής της στάσης αρχίζουν να είναι ορατές σε όλους. Η σύγκρουση που είναι εγγενής στην ακραία, ηγεμονική αντίθεση μεταξύ ανθρώπου και Φύσης, μπορεί να συγκριθεί με την εξέγερση ορισμένων κυττάρων ενάντια στον οργανισμό στον οποίο ανήκουν: ένα μέρος τους εικάζει ότι μπορεί να κυριαρχεί στο σύνολο και να επιβάλλει τη θέλησή του, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι κάθε ζημιά που προκαλείται στον οργανισμό-οικοδεσπότη , έχει επίσης αρνητικό αντίκτυπο στα κύτταρα που είναι μέρος του, και μάλιστα είναι πεπεισμένα ότι αντλούνται μόνον οφέλη από την επιβολή τής δικής τους απόλυτης βούλησης.
Οπότε, η ποίηση γενικά, και το χαϊκού ειδικότερα, μου φαίνεται ότι είναι το καλύτερο εργαλείο για την αποκατάσταση μιας πιο υγιούς σχέσης: ο αμοιβαίος αντικατοπτρισμός μεταξύ ανθρώπινου υποκειμένου και φυσικού αντικειμένου οδηγεί στην αναγνώριση και στον εορτασμό τού αμοιβαίου δεσμού σε όλα τα πολύπλοκα επίπεδα της ύπαρξης.
Για να αποφευχθεί η ασυνείδητη επιτάχυνση της Πτώσης, ίσως το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο είναι αυτή η ταπεινή πρακτική.
Προφέρω ανάσες
από σιωπή σε σιωπή
σε τρία σκαλιά.
Ψ – Ψέμα
Μια μορφή άμυνας (αλλά δεν λειτουργεί πάντα). Η πραγματικότητα είναι πολύ δυνατή και σχεδόν πάντα καταλήγει να επιβάλλεται εκ νέου.
Ω – Ώρα
Το πιο ισχυρό και εφήμερο πράγμα που υπήρξε ποτέ (αν υπάρχει πραγματικά …ιδού, εξαφανίζεται στον ορίζοντα ακριβώς τώρα…).
Το ποίημα Αράχωβα, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά την άνοιξη του 1999, μεταφρασμένο στα Αγγλικά, στο αμερικανικό περιοδικό Persephone .
Αράχωβα
Oι μούσες του Παρνασσού
βουνίσιες γυναίκες
λαίμαργες για μέλι
υφαίνουν χαλιά
.
Άχρηστοι εντωμεταξύ
οι άντρες τους τραγουδούν
τυλιγμένοι σε σύννεφα
ούζου και νοσταλγίας
.
Οι νεαροί σερβιτόροι
άπληστοι και ξέπνοοι
κρυφοκοιτάζουν τις τουρίστριες
και κάνουν λογαριασμούς
.
Έμπειρες γυναίκες όχι μόνον στα βότανα
βουβές υφαίνουν τη λύπη
ανάμεσα σε φωνές που παραπατούν
και όνειρα από πλαστικό και τσιμέντο
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
