***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Τα λόγια του ονείρου, Δάφνη Μαρία Γκυ – Βουβάλη, Εκδόσεις Βακχικόν

Το νέο ποιητικό βιβλίο της Δάφνης Μαρίας Γκυ – Βουβάλη, έβδομο κατά σειρά, που έρχεται δύο χρόνια μετά την τελευταία της ποιητική συλλογή, Λέξεις Μονάκριβες, αποτελεί ένα δίπτυχο. Πιο συγκεκριμένα, χωρίζεται σε δύο μέρη το πρώτο από τα οποία περιλαμβάνει ποιήματα γραμμένα σε ελεύθερο στίχο, ενώ το δεύτερο ποιητικά πεζά, όπως η ίδια η συγγραφέας τα χαρακτηρίζει, κείμενα δηλαδή μικρής έως μέσης έκτασης, γραμμένα σε πεζό λόγο με έντονη ή έκδηλη ποιητικότητα, με μια ροπή, δηλαδή, προς την αφαίρεση, την ερωτική ενατένιση και την υπέρβαση του γήινου, του πραγματικού, του απτού και ρεαλιστικού. Ο τίτλος του βιβλίου, Τα λόγια του ονείρου, δεν προσανατολίζει μόνο προς την περιοχή της ποίησης, από τη στιγμή που το όνειρο αποτελούσε ανέκαθεν μία από τις πιο προσφιλείς θεματικές δεξαμενές των ποιητών διαχρονικά, προσανατολίζει ταυτόχρονα προς το ποιητικό εκείνο είδος που επιλέγει να καλλιεργήσει η Βουβάλη, το οποίο έχει στον πυρήνα του, σαν μέθοδο και στόχευση, την υπέρβαση, το υπερβατικό εκείνο στοιχείο που ανυψώνει τις λέξεις σε μία περιοχή όπου κυριαρχεί το όνειρο, νοούμενο ως φαντασιακή δημιουργία και πράξη.

Μια πρώτη ανάγνωση των ποιημάτων της συλλογής που αποτελούν το πρώτο σκέλος της μπορεί, πράγματι, να μεταφέρει τον αναγνώστη σε τοπία τα οποία, ενώ συντίθενται και συναποτελούνται από τα διάφορα φυσικά στοιχεία, αποτελούν ουσιαστικά λεκτικές ή, καλύτερα, ποιητικές κατασκευές που ελάχιστα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Αυτή ακριβώς είναι και η ιδιαιτερότητα του ποιητικού λόγου της Βουβάλη. Ενώ, δηλαδή, η στιχουργία της είναι καμωμένη από εικόνες, στιγμές, στιγμιότυπα και στοιχεία γνωστά και οικεία στην καθημερινή ανθρώπινη εμπειρία και γνώση, η σύνθεσή τους γίνεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να οδηγεί σε εντελώς νέες, πρωτόφαντες εικόνες και καταστάσεις. Πολλές φορές η ποιήτρια δίνει την εντύπωση ότι θέλει να μεταφέρει τον αναγνώστη σε μία περιοχή που ακροβατεί ανάμεσα στο όνειρο και το παραμύθι, ανάμεσα στην φαντασία και το αίσθημα, σε μια περιοχή που έχει αποσπαστεί από τη γη και κατευθύνεται στην ουράνια περιοχή της τέχνης: Ανασηκώνεσαι ελαφρά στις μύτες των ποδιών σου/ εγκαταλείπεις το έδαφος/ αιωρείσαι για μερικά δευτερόλεπτα πάνω από τη γη/ και μετά πετάς…

Μέσα στο πλαίσιο αυτό του ονείρου, της ονειροφαντασιάς και της ονειροπόλησης η ποιήτρια τοποθετεί τον εαυτό της με βασική της στόχευση την απώλεια του βάρους που την κρατά καθηλωμένη στη γη, σε μία ύπαρξη που φυλακίζεται και λιμνάζει μέσα σε μία πραγματικότητα που, ενδεχομένως, συνθλίβει την αληθινή της ουσία. Στο σημείο αυτό αναδεικνύεται και τονίζεται η δύναμη και η δυναμική της ποίησης, όχι μόνο ως λεκτικής κατασκευής, αλλά, στην κυριολεξία, ως δημιουργικής αναπαράστασης και κατάκτησης αυτού που μοιάζει άφθαστο, ασύλληπτο ή και ανύπαρκτο. Αυτό σημαίνει ότι μόνο ο λόγος είναι ικανός να συλλάβει το όνειρο, διαφορετικά αυτό θα ενυπάρχει θολό και απροσδιόριστο μέσα στο νου ή το ασυνείδητο των ανθρώπων. Χαρακτηριστική προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η παρουσία του Κήπου μέσα στα ποιητικά κείμενα της Βουβάλη ο οποίος μπορεί να θεωρηθεί στην πρώτη και αρχετυπική του σημασία, ως ο Κήπος δηλαδή της δημιουργίας, μπορεί όμως άριστα να υποδηλώνει την περιοχή του ποιητικού λόγου όπου επίσης ανθεί η δημιουργία, γνήσια, ανόθευτη, άφθαρτη, σχεδόν θεϊκή.

Στενά συνυφασμένος με αυτήν την ονειρική ενατένιση των ανθρωπίνων και του κόσμου είναι η έννοια και η λειτουργία του χρόνου ο οποίος προσεγγίζεται μέσα από τη διάσταση του άπειρου, του ατελεύτητου ή, αντίστροφα, του μηδενικού. Ο χρόνος, δηλαδή, μοιάζει να καταργείται ή, πιο σωστά, να εξακτινώνεται σε μια αρχή που χάνεται στα βάθη της ύπαρξης: Βυθίστηκα στο λίκνο αρθρώνοντας φθόγγους παιδικούς,/ ψιθυρισμένα μυστικά και ξεχασμένα τραγούδια/ νανουρίστηκα/ παραδόθηκα στο μηδέν/ κι αγάπησα/ με πόθο ζεστό κι αρχέγονο/ το λευκό ποτάμι του Γαλαξία («Του ύπνου») Είναι μια σπάνια αντίληψη για τον χρόνο αυτή που, ουσιαστικά, τον αντικρίζει σαν μια ύπαρξη συμπαντική, πολύ περισσότερο δε όταν τον συμπλέκει με τον χώρο ο οποίος επίσης αποκτά διαστάσεις καθολικές, σχεδόν ασύλληπτες. Χώρος και χρόνος συμπλέκονται, λοιπόν, σε ένα ενιαίο όλον που συμπαρασύρει την ποιήτρια η οποία τοποθετείται στον πυρήνα του ακριβώς για να μπορέσει να υπερασπιστεί και να διασφαλίσει την ύπαρξή της. Έτσι, εκεί που θα περίμενε κανείς η οπτική αυτή για το χωροχρόνο να γίνει η απαρχή της εκμηδένισης του ποιητικού υποκειμένου, αυτό φαίνεται πως αναδεικνύεται δυναμικότερο και πολύ πιο υπαρκτό, ακόμα κι αν φαίνεται πως διαχέεται και εξαϋλώνεται: Αφήνω τη στεριά/ στο πέλαγο το φεγγοβόλο τ’ ουρανού μου/ ανοίγω πανιά και φτερουγίζω/ κουκίδα στο μούχρωμα («Ταξίδι…»)

Τα ποιητικά πεζά, που συναποτελούν το δεύτερο μέρος του βιβλίου της Βουβάλη, συγγενεύουν με τα ποιήματα τόσο στις θεματικές τους αφορμήσεις, όσο και στο συγγραφικό τρόπο, στην ιδιαίτερη λεκτική και εκφραστική προσέγγιση που επιφυλάσσει η ποιήτρια στις ιδέες και τις εικόνες οι οποίες γίνονται αφορμές της λογοτεχνικής της δημιουργίας. Στα κείμενα αυτά επικρατεί, κατά βάση, το όραμα ή, καλύτερα, ο οραματισμός ο οποίος όμως πολλές φορές εκκινεί από πραγματικά, ενίοτε ιστορικά, γεγονότα και περιστατικά. Εκκινώντας από τα γεγονότα αυτά, λοιπόν, η Βουβάλη τα αναπλάθει, με ποιητικούς όρους, και τα τοποθετεί σε ένα νέο πλαίσιο που φέρει έντονη τη σφραγίδα της δικής της κοσμοθεώρησης η οποία συναποτελείται από την έννοια και την πράξη της αγάπης, της πίστης, της ελπίδας, της αισιοδοξίας. Μέσα από τη μεθόδευση αυτή της ανάπλασης και του μετασχηματισμού στιγμών και στιγμιοτύπων ακόμα και της δικής της ζωής η ποιήτρια κατορθώνει να προσδώσει και να αναγνωρίσει στη λογοτεχνία την αληθινή της φύση και αποστολή, αυτή, δηλαδή, της ανα – δημιουργίας του ανθρώπου και του κόσμου ως ιδανικών πλέον και όχι ως συντελεσμένων πραγματικοτήτων. Παρόλο που συχνά οι περιγραφές και η αφήγησή της εμπεριέχουν και στοιχεία ρεαλιστικά, στην πραγματικότητα η Βουβάλη έχει απομακρυνθεί πολύ από το γήινο, το απτό, το χειροπιαστό και έχει αναχθεί σε ένα άλλο επίπεδο, σε έναν άλλο χωροχρόνο, αυτόν της λογοτεχνικής δημιουργίας, όπου όλα είναι πραγματικά και ιδανικά μαζί. Γι’ αυτό, πολλές φορές, τα κείμενά της δίνουν την εντύπωση ότι υποκινούνται στη συγγραφή τους ή ότι αφήνουν από μέσα τους να αναδυθεί μια ευχή, η ευχή για έναν καλύτερο κόσμο όπως αυτός υπάρχει και πραγματώνεται, πρωτίστως, μέσα στην τέχνη του λόγου.

Το βιβλίο της Βουβάλη προσφέρει μία διαφορετική αναγνωστική εμπειρία στο μέτρο και στο βαθμό που θέτει ως στόχο του και υπηρετεί την υπέρβαση του δεδομένου και του πραγματικού, ενώ παράλληλα προκρίνει ως εργαλεία για την υπέρβαση αυτή την τέχνη της ποίησης και το όνειρο. Οι δύο αυτές πρακτικές, η λογοτεχνική δηλαδή δημιουργία και η ονειροπόληση, όπως συμπλέκονται και συνυπάρχουν και στον τίτλο του βιβλίου, αποτελούν τις κατευθυντήριες αρχές για μια ζωή απαλλαγμένη από το βάρος της πραγματικότητας, ανυψωμένη στις σφαίρες εκείνες όπου πάλλεται και ζει η λυτρωμένη, ελεύθερη και αποκαθαρμένη ανθρώπινη ψυχή.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.