***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Η Κωνσταντία Σκανδάλου – Κορδολαίμη γεννήθηκε το 1959 στα Αμπέλια Αγρινίου και μεγάλωσε στο Αγρίνιο, όπου τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές της. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε ως φιλόλογος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε σχολεία της Ελλάδας και του εξωτερικού και επί σειρά ετών διετέλεσε διευθύντρια Γυμνασίου και Λυκείου.
Ευαισθητοποιημένη σε θέματα παιδαγωγικής φύσης αλλά και στα κοινωνικά προβλήματα, συμμετέχει ενεργά σε δραστηριότητες πολιτιστικού κυρίως περιεχομένου. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της Αρχαιολογικής Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Θεστιέων. Συμμετείχε σε επιστημονικές επιτροπές για τη διοργάνωση συνεδρίων και σε επιστημονικές ομάδες για την επιμέλεια των πρακτικών τους. Με ενδιαφέρον και αγάπη για το βιβλίο, πολλάκις παρουσίασε στο κοινό λογοτεχνικά έργα γνωστών δημιουργών αλλά και πρακτικά συνεδρίων στα οποία συμμετείχε με εισηγήσεις επιστημονικού περιεχομένου.
Το Της αλός νεύμα είναι το πρώτο λογοτεχνικό βιβλίο που εκδίδει και την ευχαριστούμε θερμά για τη συνέντευξη που μας παραχώρησε.
Απόστολος Θηβαίος, Σεπτέμβριος 2023
«Της Αλός νεύμα», Κωνσταντία Σκανδάλου – Κορδολαίμη, Εκδόσεις Βακχικόν
Κυρία Σκανδάλου – Κορδολαίμη, σας ευχαριστούμε θερμά για αυτήν τη συνέντευξη, με αφορμή το καινούριο σας μυθιστόρημα, «Της Αλός νεύμα» από τις εκδόσεις Βακχικόν. Μιλήστε μας για τις θεματικές αυτού του ξεχωριστού μυθιστορήματος.
Βασικό θεματικό άξονα στο μυθιστόρημα «Της αλός νεύμα» αποτελεί ο πολυπρόσωπος «ξένος», μετανάστης ή πρόσφυγας και η ένταξή του στη νέα πατρίδα, την Ευφοροχώρα. Τα πρόσωπα σχετίζονται με τις δύο οικογένειες Εκείνου – Εκείνης και του Φίλου – Φίλης.
Οι γενιές, τα δεδομένα και οι συμπεριφορές των προσώπων διαμορφώνουν τις συνιστώσες του έργου.
Μετανάστες πρώτης γενιάς (πλην Εκείνης), Εκείνος και ο Φίλος προσαρμόζονται στην πολυπολιτισμική κοινωνία και αλληλεπιδρούν διαπολιτισμικά. Η Φίλη αρνείται πεισματικά την κοινωνική ένταξη και πληρώνει το τίμημα. Στην ίδια λογική κινείται και ο αδερφός της που, οικογενειακώς, μετοίκησε στην Ευφοροχώρα.
Στη δεύτερη γενιά, έχουν ενταχθεί ομαλά τα παιδιά, πλην των αγοριών του Φίλου και της Φίλης, καθώς η νοοτροπία της μητέρας και του αδελφού της λειτουργούν ανασταλτικά, ως τροχοπέδη.
Στην τρίτη γενιά, με άλλες προδιαγραφές, γίνεται η μετοίκηση στην αρχική πατρίδα.
Ο βαθμός ενσωμάτωσης επηρεάζεται από παράγοντες ενδογενείς και εξωγενείς και τα πρόσωπα, ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες, φωτίζουν διαφορετικές πλευρές του «ξένου». Δύο περιφερειακά πρόσωπα υπηρετούν την αποκλίνουσα συμπεριφορά του.
Σχετικά με τα υπόλοιπα πρόσωπα, η εγκυμονούσα της βάρκας και η νοσοκόμα χρησιμοποιούνται για την προώθηση του μύθου. Η πρώτη για να σώσει το κοριτσάκι της τρίτης γενιάς και να το οδηγήσει στον βιολογικό του πατέρα και η δεύτερη για να προωθήσει την αναγνώριση.
Ο Φίλος, στόχος της Ιστορίας, έρχεται από το απώτερο παρελθόν(Ίωνες) και δέχεται την εντολή του μικρασιάτη παππού του, την οποία εκτελεί. Το ημερολόγιο του και το κειμήλιο παραδίδονται από τη γυναίκα του, τη Φίλη, στην εγγονή τους, την ημέρα του εορτασμού των δέκατων όγδοων γενεθλίων της.
Στην τελευταία του καταχώριση, στο ημερολόγιο, ο Φίλος δίνει τη δική του κατεύθυνση: Εσύ, Εγώ, ο Αδελφός, ο Φίλος, Εμείς, το Παρελθόν και το Παρόν ατενίζουμε ευθαρσώς προς το «ΝΕΟΝ».
Εύχομαι στον αναγνώστη «καλό σεργιάνι» στον δικό του προορισμό, στη δική του «Ευφοροχώρα»
Ποιο είναι το νεύμα που μας απευθύνει η σημερινή εποχή;
Η αλματώδης τεχνολογική ανάπτυξη της εποχής μάς οδηγεί σε νέα δεδομένα και το άτομο πολλές φορές αδυνατεί να συλλάβει την επιταχυνόμενη κοινωνική μετάλλαξη. Νέα επιστημονικά επιτεύγματα, αξιοποιημένα από την τεχνολογία, στοχεύουν μεν στη βελτιστοποίηση των συνθηκών διαβίωσης, αλλά στον αντίποδα κυριαρχεί η κρίση ανθρωπισμού, η πνευματική νωθρότητα και παραμένουν άλυτα πλείστα κοινωνικά προβλήματα.
Η σημερινή εποχή μάς νεύει να ευαισθητοποιηθούμε, να προσεγγίσουμε τον άνθρωπο, να αμβλύνουμε το φόβο και τη μισαλλοδοξία, να απλώσουμε γέφυρες επικοινωνίας, να αναπτύξουμε τη διαπροσωπική νοημοσύνη, την ευθυκρισία, να αντιδράσουμε στην πολτοποίηση και τον ρατσισμό, να επιδιώξουμε την κοινωνική ισότητα, τη δικαιοσύνη, την ειρήνη, την αρμονική συμβίωση.
Έτσι το άτομο θα μπορέσει να βγει από την αδράνεια, να ασκήσει τις νοητικές του ικανότητες, να αναπτύξει δεξιότητες, να χρησιμοποιήσει δημιουργικά το νου του και, με κριτική σκέψη, να αξιολογεί τα δεδομένα.
Καλούμαστε να προσλάβουμε το νεύμα της εποχής, να καταργήσουμε τα πολέμια στοιχεία, που μπορεί να είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Ως πολέμιο στοιχείο λειτουργεί στο μυθιστόρημα ακόμα και όρκος, που εγκλωβίζει τα άτομα στη δυστυχία.
Καλούμαστε να προσλάβουμε το νεύμα της εποχής για να αξιοποιήσουμε πιο αποδοτικά τις δυνατότητες της τεχνολογίας, ζώντας ειρηνικά, αρμονικά και σε κάθε περίπτωση προτάσσοντας την αυταξία της ζωής.
Στο οπισθόφυλλο της έκδοσης αναφέρεται: «Το έργο στοχεύει στη λογική και συναισθηματική ευφυΐα του αναγνώστη». Μιλήστε μας για αυτό το καινούριο ζητούμενο στην προσέγγιση του μυθιστορήματος σας.
Το άτομο, σήμερα, γίνεται έρμαιο στα χέρια του internet με του τεράστιου όγκου των πληροφοριών που εφορμά στη σκέψη του. Αδύναμος να εστιάσει σε ό τι τον ενδιαφέρει, δέχεται παθητικά ό τι του προσφέρεται.
Με το βιβλίο μου αυτό στοχεύω στη λογική του αναγνώστη, ώστε να χρησιμοποιεί δεδομένα, να κάνει υποθέσεις, συσχετισμούς, να επιχειρηματολογεί με παραγωγικούς και επαγωγικούς συλλογισμούς και να ξεδιπλώνει τη μεταγνωστική του ικανότητα. Τον καλώ να εντοπίσει τις μορφές και τις εκφάνσεις του πολύπλευρου «ξένου», να εντοπίσει και να αποκαλύψει τα πρόσωπα, τα οποία άλλοτε παρουσιάζονται με το όνομά τους και άλλοτε με την ιδιότητά τους(π.χ. Εκείνη, η δασκάλα, η γιαγιά). Τον προτρέπω να καταχωρίσει στη σκέψη του τις συγκεκριμένες πληροφορίες, να χτίσει τα δεδομένα και να συμπληρώσει το πάζλ. Του προτείνω να παρακολουθήσει, μέσα από τις προκείμενες αναφορές, την πορεία του Φίλου – στόχου της Ιστορίας και να δώσει τη δική του προέκταση στο «ΝΕΟΝ».
Στοχεύω στη συναισθηματική του ευφυΐα για να εντοπίσει τα συναισθήματα, με τις λεπτές αποχρώσεις, των μορφών του «ξένου», να τα κατανοήσει και, με την απαιτούμενη ενσυναίσθηση, να αξιολογήσει τη συμπεριφορά τους, μέσα από τις ετερόκλιτες συμπεριφορές που επηρεάζονται από την κουλτούρα και τα κοινωνικοπολιτιστικά περιβάλλοντα του καθενός.Με αυτό τον τρόπο θα προσλάβει τα μηνύματα του βιβλίου και θα «διδαχθεί» συναισθηματικά.
Το βιβλίο απαιτεί προσεκτική ανάγνωση. Παρόλο ότι απευθύνομαι στον ενήλικο αναγνώστη, η συμμετοχή νεαρών προσώπων θα μπορούσε να συγκινήσει και τους ανεπτυγμένους εφήβους και να λειτουργήσει ως μία πρόσκληση «μαθητείας», καθώς η λογικομαθηματική νοημοσύνη αναπτύσσεται από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας.
Κάποιοι ισχυρίζονται πως η ζωή είναι παγίδα, έτσι όπως στενεύει, με την ανίκητη εσωστρέφεια των λαών σε ιστορικά υψηλά. Πώς απαντάει αυτό το μυθιστόρημα στην παγίδα που μας στήνει η ιστορία και η εποχή της;
Παρατηρούμε κάποιες φορές ότι οι λαοί παγιδεύονται σε πρακτικές και πολιτικές εσωστρέφειας και, ασφαλίζοντας πολλές φορές τους διαύλους επικοινωνίας, εγκλωβίζονται σε εθνικιστικές ιδεολογίες, με τον εθνικό φόβο να καταντά φοβία προς τον «ξένο». Πιστεύω ότι είναι διαφορετική η συμπεριφορά των γηγενών προς το μορφωτικό κεφάλαιο (brain drain) σε σχέση με το εργατικό, ανειδίκευτο, εισαγόμενο δυναμικό.
Στο μυθιστόρημα τα «στεγανά» και από τις δύο πλευρές, γηγενείς και ξένους δημιουργούν δύσκαμπτη προσαρμοστικότητα.Το αναβαθμισμένο μορφωτικό επίπεδο, οι αντιλήψεις Εκείνης συμπαρασύρουν την οικογένειά της σε μία ευπροσάρμοστη συμπεριφορά με αξιοποίηση του πολυπολιτισμικού πλούτου, απομυθοποίηση του φόβου προς τον «ξένο» και αναγνώριση της ισοτιμίας των πολιτισμών με σεβασμό στην πόλη που ζουν και τους εξασφαλίζει ποιοτικές παροχές. Εξάλλου η συμπεριφορά Εκείνης, της δασκάλας προς τους αλλοδαπούς μαθητές συνιστά μία καλή προσέγγιση και διαπολιτισμική αλληλεπίδραση σε επίπεδο εκπαίδευσης με αποτέλεσμα οι μαθητές της να ανεβαίνουν σκαλοπάτια πολιτισμού.
Η αντίδραση των παιδιών είναι διαφορετική και ανάλογη των δεδομένων της οικογένειας. Ο Φίλος, που σέρνει μαζί του το παρελθόν, μας δίνει την κατεύθυνση για το μέλλον. Κεντρικό πρόσωπο και η κόρη του, η Αλς που, ως πνεύμα, εκφράζει με φιλοσοφικό στοχασμό σκέψεις για την αρμονική συνύπαρξη των λαών. Δυσπροσάρμοστοι χαρακτήρες, η Φίλη, τα δύο αγόρια της και ο αδερφός της μένουν στο περιθώριο αφήνοντας τη ζωή τους να σέρνεται. Να θυμηθούμε το στίχο από τα «τείχη» του Καβάφη: Aνεπαισθήτως μ’ έκλεισαν από τον κόσμον έξω.
Οι αρνητικές συμπεριφορές είναι υπαρκτές και δικαιολογημένα δημιουργείται ο φόβος μεταξύ των εθνικών ομάδων αλλά, όσο ο πολίτης είναι ανενημέρωτος, τόσο αυτές οι συμπεριφορές εντείνονται. Οι νέες τεχνολογίες, αν γίνουν κτήμα των πολλών, μπορεί ίσως να επηρεάσουν θετικά μία γόνιμη διαπολιτισμική αλληλεπίδραση.
Το μήνυμα στο μυθιστόρημα είναι αισιόδοξο. Ακόμα και από τον πόνο και τη δυστυχία ανασύρεται το θετικό στοιχείο που τροφοδοτεί ως βαθιά εισπνοή τις κυψελίδες της αρμονικής συμβίωσης των λαών.
Στο λιτό βιογραφικό σας, αντιστρόφως ανάλογο του έργου σας που περιγράφεται μόνο συνοπτικά, η έκδοση από το Βακχικόν περιγράφεται ως πρώτη, λογοτεχνική σας παρουσία. Τι σας ώθησε στην πραγμάτωση αυτού του ας πούμε, «μυθιστορηματικού» στόχου;
Η λογοτεχνική γραφή και η έκδοση του βιβλίου ήρθε μετά τη συνταξιοδότηση από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου υπηρέτησα ως φιλόλογος. Τη θεωρώ προϊόν ευαισθησίας και κοινωνικού προβληματισμού. Λειτούργησε ως εσωτερική αποσυμπίεση σκέψεων, αντιδρώντας στο «νεύμα» του περιγιαλιού. θεωρώ την ενασχόληση αυτή ως ένα ταξίδι, μια μετοίκηση στην «Εύφοροχώρα» της συγγραφής.
Ο βελούδινος λόγος, η λογοτεχνία βοηθά τον αναγνώστη να προσλάβει αβίαστα τον κοινωνικό προβληματισμό του συγγραφέα.
Οι νέες τεχνολογίες εφορμούν με κάθε τρόπο στην νέα εποχή. Πρόσφατες συζητήσεις εγείρουν ανησυχίες για την τεχνητή νοημοσύνη και την υπεροχή της έναντι του ανθρώπου. Μα, θα μπορούσε η τεχνολογία να γράψει ένα μυθιστόρημα ή απαιτείται κάτι περισσότερο από μια προηγμένη νοημοσύνη;
Οι νέες τεχνολογίες αποτελούν ισχυρό εργαλείο στην εκπαίδευση και σε άλλους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Άλλες φορές προξενούν θαυμασμό και δέος και άλλες το φόβο για το άγνωστο ή για το ενδεχόμενο να μην χρησιμοποιηθούν επ΄ωφελεία του ανθρώπου. Ιδανική ακούγεται η εξατομικευμένη εκπαίδευση από την τεχνητή νοημοσύνη.
Ίσως η προσέγγιση ή και η ανάλυση ενός κειμένου από την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι θεαματική καθώς και η δημιουργία μικροκειμένων. Όμως μπορεί να προχωρήσει στην παραγωγή εκτενούς λόγου και ιδιαίτερα μυθιστορορήματος;
O συγγραφέας, εκτός των εισροών στο τεχνητό νευρωνικό δίκτυο, έχει τις δικές του προσλαμβάνουσες, τον πλουραλισμό ιδεών και συναισθημάτων, έχει λεπτές αποχρώσεις σκέψης, απόψεις, συναισθήματα, συνείδηση έχει τη δική του ευθύνη και τη δική του ανάσα. Οι εμπειρίες του συγγραφέα, η έμπνευση, η πρόθεση, η δική του οπτική, η πρωτοτυπία, η πνευματική ελευθερία, η επιρροή της στιγμής με την ιδιαίτερη ψυχολογική στάμπα, ο προσανατολισμός του γραπτού έχουν ατομικό, επώνυμο πρόσημο. Όλα αυτά δεν εισάγονται ως δεδομένα στη μηχανή αναζήτησης. Η τεχνητή νοημοσύνη, ενδεχομένως, μπορεί να δημιουργεί την υπόθεση του έργου όχι όμως τη συγγραφή, γιατί ο συγγραφέας είναι απρόβλεπτος και η δια χειρός ανθρώπου συγγραφή είναι «ξεχωριστή».
Μιλήστε μας για το δικό σας εργαστήρι του συγγραφέα. Ποια είναι τα «σύνεργα σας».
Τα βιβλία μου, όχι απαραίτητα λογοτεχνικά αλλά και τα επιστημονικά – παιδαγωγικά.
Οι εμπειρίες, τα χαρούμενα και λυπημένα εφηβικά πρόσωπα των μαθητών μου με το βλέμμα τους στραμμένο στο αβέβαιο μέλλον ή καλύτερα στο «ΝΕΟΝ».
Τα ευαίσθητα αντανακλαστικά στα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, το bullying, την κοινωνική απόρριψη, την περιθωριοποίηση,την ανισότητα ευκαιριών, την έλλειψη αποδοχής και σεβασμού κ.λ.π.
Η ανησυχία μου για τη σύνθλιψη του ανθρώπινου νου, η αντίδραση στην υλική μονομέρεια και τον αδίστακτο εξανδραποδισμό της εποχής.
Η αισιοδοξία, η ελπιδοφόρα αχτίδα του ήλιου, το γαλάζιο της θάλασσας, το πράσινο της φύσης…
Στο βιογραφικό σας επισημαίνεται η επιστημονική σας εξειδίκευση σε θέματα «παιδαγωγικής φύσης». Μιλήστε μας για αυτό το είδος παιδείας. Είναι πιο αναγκαίο από ποτέ για την διαμόρφωση ενεργών και ευαισθητοποιημένων πολιτών σε θέματα φυσικού περιβάλλοντος;
Συχνά οι άνθρωποι στοχεύουν σε μία καλή επαγγελματική αποκατάσταση και παραμερίζουν την προσωπική ευτυχία και την αρμονία του ατόμου. Οι γνώσεις, οι ικανότητες και οι δεξιότητες πρέπει να αφορούν στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του μαθητή. Μέσα από τη διαθεματική – διεπιστημονική προσέγγιση στη γνώση, απαραίτητη είναι η ολιστική προσέγγιση και η ανάπτυξη της νατουραλιστικής νοημοσύνης. Mέσα από τη διαθεματικότητα το άτομο διαμορφώνει μία υγιή σχέση αλληλεπίδρασης με το φυσικό περιβάλλον.
Η οικοψυχολογία, σχετικά νέα επιστήμη, απευθύνεται στο ευρύ κοινό και βοηθά τα άτομα να συνδεθούν συναισθηματικά με τη φύση, ζώντας ακόμα και στα σύγχρονα αστικά περιβάλλοντα, αναπτύσσοντας βιοφιλικές στρατηγικές που εισάγουν τη «φύση» στο χώρο. Οργανώνοντας βιοφιλικές δραστηριότητες στη φύση αλλά και στο τεχνητό περιβάλλον, αναπτύσσεται η περιβαλλοντική συνείδηση και η φύση αποκαθιστά την σωματική, πνευματική και ψυχική υγεία του ατόμου.
Αντί ο άνθρωπος να αντιπαλεύει με τη φύση για το δίκαιο της πυγμής, ας επιδιώξει την περιβαλλοντική ηθική και την αποκατάσταση της ισορροπίας στο τρίπτυχο άνθρωπος – κοινωνικό περιβάλλον – φυσικό περιβάλλον. Σημαντικός είναι ο ρόλος των φορέων αγωγής, του σχολείου, της οικογένειας,των Μ.Μ.Ε.,των πνευματικών ανθρώπων και της επίσημης πολιτείας.
Επειδή οι οικολογικές επιπτώσεις ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα είναι απαραίτητες γενικευμένες διεθνείς στρατηγικές και πολιτικές για τη διαμόρφωση της περιβαλλοντικής ηθικής, παρακάμπτοντας την καταναλωτική θύελλα και την υπερεκμετάλλευση του φυσικού πλούτου.
«Ο ξένος, ο επιθυμητός αλλοδαπός», διαβαθμίσεις της ταυτότητας μέσα στην επιφυλακτική, όσο ποτέ ανθρωπότητα και συνάμα η κεντρική φιγούρα στο μυθιστόρημά σας. Υπάρχει ακόμη ανεκμετάλλευτη αγάπη για αυτόν στον καινούριο κόσμο;
Πολλές φορές ο φόβος δεν επιτρέπει στο άτομο να αναπτύξει τα φιλάνθρωπα αισθήματα του και, ειδικά σε περιόδους κρίσης και ύφεσης, γίνεται καχύποπτος και δαιμονοποιεί τους «ξένους» για όλα τα δεινά του .Τα συναισθήματα απέναντί τους ποικίλλουν, ξεκινώντας από τον οίκτο του για την πρώτη γενιά μεταναστών, καθώς τους θεωρεί ταλαίπωρους που ασκούν υποβαθμισμένα επαγγέλματα. Η συναισθηματική του απάντηση στη δεύτερη γενιά είναι αποδοχή ή και μερικές φορές αντιπάθεια σε κείνα τα παιδιά που ανταγωνίζονται τα δικά του, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους στη μόρφωση και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Δεν μπορεί να θέλουμε τους ξένους τόσο, όσο….
Η τήρηση του αυστηρού νομικού πλαισίου, η νομιμοποίηση τους, η εφαρμογή της ισότητας ευκαιριών και η εκμάθηση της γλώσσας της χώρας υποδοχής είναι αρμοδιότητα και υποχρέωση της οργανωμένης πολιτείας. Ο σεβασμός στους ξένους και στον πολιτισμό της ιδιαίτερης πατρίδας τους μπορεί να λειτουργήσει ως αυτεμβόλιο για την αρμονική συμβίωση.
Ναι, υπάρχει περιθώριο αγάπης, ιδίως, όταν αμφότερες οι πλευρές κάνουν βήματα προσέγγισης. Δεν είναι τυχαίες κάποιες ανυστερόβουλες δραστηριότητες απλών πολιτών, στα πλαίσια του εθελοντισμού.
Ως φιλόλογος, θεωρώ τη λογοτεχνία κλειδί «πασπαρτού» που ξεπροβάλλει αξίες και πεποιθήσεις, πρακτικές, βιώματα, συμπεριφορές, πολιτικές, επιρροές και σφυρηλατεί την κοινωνική ψηλάφηση. Στην ίδια κατεύθυνση μπορεί να λειτουργήσουν οι αθλητικές και οι καλλιτεχνικές δραστηριότητες.
Ο ρόλος της παιδείας είναι πολύ σημαντικός για την απομυθοποίηση του φόβου.
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Για το επόμενο μυθιστόρημά μου έχει κουμπώσει ο μύθος. Παράλληλα πειραματίζομαι στην ποίηση.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
