***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ξηρή εποχή, Ο Ασυνήθιστος Έρωτας του Χαρματάν, Γκαμπριέλα Μπάμπνικ, Εκδόσεις Βακχικόν
Το μυθιστόρημα της Γκαμπριέλας Μπάμπνικ Ξηρή εποχή: Ο ασυνήθιστος έρωτας του Χαρματάν μας μεταφέρει στην ήπειρο της Αφρικής. Κέντρο της θεματικής η σχέση μιας ηλικιακά ώριμης γυναίκας με έναν νεαρό άνδρα. Εξήντα δύο χρονών η Άννα εγκαταλείπει τη ζωή της στη Λιουμπλιάνα και ταξιδεύει στην Ουάγκα. Εκεί γνωρίζει τον Ισμαήλ, έναν νέο άνδρα που ανήκει στην τάξη των ακραία φτωχών και επιβιώνει με παρανομίες. Εκτός γάμου τέκνο γυναίκας που είχε υποστεί κάθε είδους ταπείνωση, μεγαλώνει ολομόναχος και στον δρόμο, σε κοινωνία προκαταλήψεων και μεγάλων ανισοτήτων. Η μητέρα, την οποία θυμάται με νοσταλγία, σκοτώθηκε μπροστά στα μάτια του από διερχόμενο όχημα, όταν ήταν πολύ μικρός. Ως παιδί νόθο και του δρόμου, υπέστη πολλές φορές κακοποίηση. Η ένωση των δύο πρωταγωνιστών θα επέλθει χάρη στα κοινά βιώματα και τη μοναξιά τους.
Η συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας και μεταφράστρια Γκαμπριέλα Μπάμπνικ (Gabriela Babnik, 1979) γεννήθηκε στη Γερμανία. Σπούδασε Συγκριτική Λογοτεχνία και Θεωρία της Λογοτεχνίας στη Λουμπλιάνα και μετά από ένα διάστημα διαβίωσης στη Νιγηρία, επέστρεψε στη Σλοβενία, την πατρίδα της, όπου έλαβε το μεταπτυχιακό της στη σύγχρονη νιγηριανή λογοτεχνία και κέρδισε το Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα από την Ένωση Σλοβένων Συγγραφέων με το πρώτο της μυθιστόρημα Δέρμα από βαμβάκι (2008).
Το επόμενο βιβλίο της Στο ψηλό χορτάρι (2010) υπήρξε υποψήφιο για το σλοβενικό Βραβείο Kresnik, ενώ το τρίτο της μυθιστόρημα Ξηρή Εποχή (2012), το οποίο στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν (2020) σε μετάφραση του Γιώργου Γκούμα, κέρδισε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταφράστηκε σε δεκαπέντε γλώσσες και συγκαταλέγεται στα περισσότερο μεταφρασμένα βιβλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έκτοτε έχει γράψει άλλα δύο μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων, αλλά και έργα για το ραδιόφωνο. Υπήρξε αντιπρόεδρος της Ένωσης Σλοβένων Συγγραφέων, ενώ έχει λάβει βραβείο και για την προσφορά της στην κριτική. Ζει με την οικογένειά της μεταξύ Λιουμπλιάνας και Ουάγκας, πρωτεύουσας της Μπουρκίνα Φάσο.
Χαρματάν είναι η εποχή στο τέλος Νοεμβρίου έως μέσα Μαρτίου, όταν ο ξηρός και γεμάτος σκόνη άνεμος της Σαχάρας σβήνει τη δυσφορία του υγρού τροπικού κλίματος στη Δυτική Αφρική. Δημιουργεί μεγάλες διακυμάνσεις στη θερμοκρασία και αμμοθύελλες, με σύννεφα σκόνης και έντονη ομίχλη που εξαφανίζει για μέρες τον ήλιο. Όμως αποτελεί ιδανική περίοδο για ένα ταξίδι στην περιοχή.
Η Άννα επισκέπτεται την Ουάγκα στην εποχή του Χαρματάν. Εγκαταλείπει έναν θετό πατέρα αποξενωμένο και απασχολημένο με τις ερωτικές του περιπέτειες, έναν γιο ψυχικά διαταραγμένο και έναν διαλυμένο γάμο. Ο Ισμαήλ θα πλησιάσει τη λευκή γυναίκα με την κίτρινη βαλίτσα, για να τη ληστέψει. Θα καταλήξει στο ξενοδοχείο της. Η Άννα κατά τη διαμονή της στη χώρα θα έρθει σε επαφή με τη σκληρότητα, αλλά και μια διαφορετικού είδους αθωότητα, άγνωστη στην πολιτισμένη Ευρώπη. Τα καταπιεσμένα μυστικά και των δύο γρήγορα θα βρουν διέξοδο, με βάση τους νόμους του Φρόιντ. Η εκ βαθέων εξομολόγηση του ενός στον άλλο, θα ανασύρει τον κρυμμένο κόσμο των τραυματικών βιωμάτων, αλλά και τον ρατσισμό, τη θέση της γυναίκας, την πολιτική και κοινωνική κατάσταση στην Αφρική, στην Ευρώπη.
Στο μυθιστόρημα Ξηρή εποχή δεσπόζουν οι αντιθέσεις. Μια μεγάλη λευκή γυναίκα και ένας νέος μαύρος άνδρας. Μια υιοθετημένη κόρη ζευγαριού με εξωσυζυγική ζωή, στο οποίο η γυναίκα χρησιμοποιεί την υιοθεσία ως χαρτί διαπραγμάτευσης, για να μη διαλύσει τον γάμο της. Μια καλλιτέχνις που σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Μπράιτον στην Αγγλία, που έχει την τέχνη της για καταφύγιο, της οποίας η μητέρα αυτοκτόνησε στην πισίνα του σπιτιού. Και ένα αχάιδευτο παιδί, που μεγάλωσε ολομόναχο, σ’ ένα υποτυπώδες σπίτι από χαρτόκουτα κάτω από τη γέφυρα, που για να μιλήσει με κάποιον μετρούσε δέντρα και ανθρώπους και για να χορτάσει την πείνα, έτρωγε χώμα.
Δύο άνθρωποι με διαφορές κουλτούρας και ζωής περνούν τη νύχτα μαζί, προσπαθώντας να επουλώσουν τις πληγές τους. Ενωμένοι με την κοινή εμπειρία του θανάτου της μητέρας, τη βαθιά ανάγκη για αγάπη και μια στάση ζωής διαφορετική, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις συμβάσεις.
Μήπως όλα έχουν να κάνουν με τη γαμημένη αναπαραγωγή; ρωτάει η Άννα.
Χρησιμοποιώντας εναλλάξ αφηγήσεις και διαρκή μετακύλιση στο παρελθόν, η Μπάμπνικ τοποθετεί στο ντιβάνι του ψυχιάτρου τους πρωταγωνιστές. Με την ψυχαναλυτική μέθοδο, αφήνει να ανέλθουν στον συνειδητό νου οι απωθημένοι φόβοι και τα τραύματα.
Το μοντέλο της ψυχής, σύμφωνα με τον Φρόιντ, απαρτίζεται από το εγώ, το υπερεγώ και το εκείνο, που ανταποκρίνονται στη συνείδηση, τις ηθικές αρχές και το ασυνείδητο. Η παιδική σεξουαλικότητα ξεκινά από την βρεφική ηλικία με το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, ενώ η λίμπιντο, που σχετίζεται με τον έρωτα και το ένστικτο της ζωής, αντίθετο του θανάτου, αποτελεί ενεργειακό κίνητρο.
Οι ήρωες της Μπάμπνικ εμφανίζουν φροϋδικές καταβολές. Η λίμπιντο κατέχει καίρια θέση. Οι περιγραφές είναι αισθησιακές, η γραφή σωματική. Αναθεωρείται ο ρασιοναλισμός. Κυριαρχεί η Λακανική άποψη τού Είμαι εκεί όπου δεν σκέφτομαι, δηλαδή στο ασυνείδητο. Από το ατομικό ψυχόδραμα περνάμε στο κοινωνικόδραμα της πάλης των τάξεων και των γενεών. Οι χαρακτήρες γίνονται συγκέντρωση σημαινόντων σχετικών με την ήπειρο και την κουλτούρα. Αποκαλύπτονται τα κρυφά σημαινόμενα της συμπεριφοράς των ανθρώπων, της λειτουργίας των θεσμών, των θρησκειών.
Γραμμένο με μαστοριά το μυθιστόρημα, από μια συγγραφέα που γνωρίζει καλά την περιοχή, μεταφέρει τις γεύσεις, τα χρώματα, τον πολιτισμό της αφρικανικής ηπείρου. Ένα είδος μεταμυθοπλασίας ή μαγικού ρεαλισμού που υπερβάλλει ως προς την κατασκευή των ηρώων, για να επισημάνει την ανάγκη απελευθέρωσης της ανθρώπινης σκέψης από τις προκαταλήψεις και να καυτηριάσει την ανελευθερία και τον κομφορμισμό, να θίξει θέματα υιοθεσίας και απιστίας, συντροφικότητας, σεξ, αλλά και τη θέση της γυναίκας, την προσκόλληση στη μητέρα, την κατασκευασμένη σεξουαλικότητα, τους εναλλακτικούς τρόπους ζωής.
Η Μπάμπνικ αναλύει την πολιτικοκοινωνική κατάσταση στην Αφρική. Μιλά για τους καλλιτέχνες, τα κινήματα, τις διεφθαρμένες κυβερνήσεις με τις δολοφονίες δημοσιογράφων, τους ομαδικούς τάφους, τα βασανιστήρια. Ειρωνεύεται την τουριστική βιομηχανία της Δύσης που διαφημίζει σαφάρι, πλατιά χαμόγελα και τεράστια σεξουαλικά όργανα των μαύρων. Η φτώχεια ενδημεί στην Αφρική, όπως και κάθε είδους έγκλημα, από την παιδική εργασία έως το εμπόριο παιδιών ή οργάνων. Η συγγραφέας καθρεφτίζει στις σελίδες της την επαιτεία και τα αδέσποτα παιδιά, τον αναλφαβητισμό, τις άγριες συνθήκες διαβίωσης των γυναικών, τα ανέκφραστα μάτια των δουλεμπόρων, τα ορυχεία χρυσού. Ο κομμουνισμός, ο αμερικανισμός, ο χριστιανισμός, το Κοράνι.
Είμαστε σαν το χιόνι που πάντα λιώνει, επαναλαμβάνει ο Ισμαήλ.
Το καταπληκτικό μυθιστόρημα της Γκαμπριέλα Μπάμπνικ Ξηρή εποχή, με την ανοικειωτική γλώσσα και τις Μπρεχτικές επιρροές που θυμίζουν επικό θέατρο, είναι κινηματογραφικό. Αντικρίζει με σκωπτική ματιά την επικαιρότητα και στηλιτεύει την απομάκρυνση του ανθρώπου από την τέχνη, στοιχείο που ταυτίζει με την εξαφάνιση του κόσμου. Τοποθετώντας στο κέντρο του ενδιαφέροντος την οντολογική ελευθερία, υπαινίσσεται ζητήματα μυθοπλασίας-πραγματικότητας, και κρατώντας με την πλοκή την αγωνία μας μέχρι τέλους, γοητεύει με τις ανατροπές και τον δυναμισμό του.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
