***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ζωή μέχρι χθες, Γιάννης Ξανθούλης
Στο βιβλίο του Γιάννη Ξανθούλη, Ζωή μέχρι χθες, η κοσμοπολίτισσα ηρωίδα, Αμφιτρίτη- Ρίτα Βράνη, στην ηλικία των εβδομήντα δύο χρόνων, οδηγούμενη από τις αναμνήσεις της επιστρέφει όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά επιστρέφει στη ζωή που άφησε πίσω της στα είκοσι έξι. Tότε, που παντρεύτηκε τον Φοίβο και έφυγε μαζί του. Όμως, υπήρχε και ένα άλλο κενό, το οποίο σαν πραξικόπημα είχε έρθει στη ζωή της. Ήταν, 21η Απριλίου του 1967.
Η Ρίτα τώρα, στο καφενείο ενός πακιστανού ιδιοκτήτη επί της οδού Αχαρνών κάθεται πίνοντας καφέ. Όλα γύρω έχουν αλλάξει. Ακόμη και το χρώμα των ανθρώπων. Απέναντί της στέκει το νεοκλασικό μέγαρο της οικογένειας του αφροδισιολόγου Κύριλλου Βράνη με τους κεραμικούς αγγέλους στο μπαλκόνι του πρώτου ορόφου, όπου έζησε ο γιατρός με την πολυπληθή οικογένειά του στεγάζοντας εκεί και το ιατρείο του.
Η Μπούκη η μεγαλύτερη κόρη του ετοιμαζόταν να παντρευτεί. Ο Βάκης, ο έφηβος γιός του, ζούσε τις αρρενωπές αντιδράσεις της εφηβείας και η Αμφιτρίτη- Ρίτα, ήταν το καμάρι του από τις επιδόσεις της στα μαθήματα που την οδηγούσαν να διαπρέψει σε λίγο σαν φοιτήτρια της ιατρικής. Το σπίτι επισκέπτονταν καθημερινώς, οι δύο ανύπανδρες θείες -αδελφές της μητέρας της- Καίτη- Καιτούλα και Πόπη-Ποτίτσα με τον σκύλο τους τον Τζάκ. Ζούσε μαζί τους και το αγαπημένο τους «μαντρόσκυλο», η Μαρκετούση, που από τότε που ήρθε παιδάκι από την Σύρο, δούλευε στο σπίτι φροντίζοντας, μαγειρεύοντας και ξεματιάζοντας όλους. Υπήρχε στο σπίτι και μια άλλη ναζιστική καθημερινή παρουσία, η αδελφή Καμπανά, βοηθός του Κύριλλου Βράνη. Συχνά έκαναν την επίσκεψή τους: η θεατρόφιλη θεία Ζηνοβία, η θειά Ξενούλα και η καπνίζουσα αρειμανίως μοναχή Διφενμπάχια. Στις γιορτές, το σπίτι γέμιζε από κόσμο, μεταξύ αυτών και ο πολύ κομψός Φοίβος Κεραμόπουλος-Φοντέν. Αργότερα, σύζυγος της Ρίτας.
Και από τον πίνακα της τραπεζαρίας, ο Ιησούς προς Εμμαούς, παρακολουθούσε και ευλογούσε όλους, αν και σύμφωνα με την Μαρκετούση, δεν τον σέβονταν κανείς. Και ενόψει του γάμου της Μπούκη, η Μαρκετούση μουρμούριζε την κακογουστιά του πίνακα που της έφερε δώρο η ζωγράφος φίλη της, Μιράντα Καλογιαννίδη.
Τότε, απέναντι από το σπίτι της οικογένειας Βράνη, σε ένα άλλο κίτρινο και εγκαταλελειμμένο ζούσε η πολυπληθής εργατική οικογένεια, Κωνσταντινίδη. Ένα από τα παιδιά της, ήταν ο Άγγελος. Ο Άγγελος, που παρακολουθούσε καθημερινώς πίσω από τις κουρτίνες και πίσω από τους κεραμικούς αγγέλους του μπαλκονιού της, η Ρίτα.
Τώρα η Ρίτα, χήρα Φοντέν, άλλοτε Βράνη, βρισκόταν στο καφενείο απέναντι από το πατρικό της. Το κίτρινο σπίτι, δεν υπήρχε πια ενώ το δικό της είχε πουληθεί, ξαναπουληθεί και τώρα, είχε μετατραπεί σ έναν πολυσύχναστο οίκο ανοχής.
Η Ρίτα, στα σκαλοπάτια του άλλοτε σπιτιού της συμφωνεί ένα χρηματικό ποσόν με την γυναίκα που το συντηρούσε για να της επιτρέψει, ύστερα από πενήντα χρόνια να μείνει μια βραδιά μόνη της σε αυτό.
Τι ζητούσε εκεί, η Ρίτα; Ποια ίχνη έψαχνε; Και ήταν εκεί αυτά, που έλειπαν από το παζλ της ζωής της;
Και με σκηνικό το σπίτι των αγγέλων, ο συγγραφέας στεγάζει αθώους, ένοχους και γεγονότα, όπου ένας πολυπληθής «θίασός» με παράξενα ονόματα, παράταιροι και κανονικοί, -έτσι όπως ακριβώς αρέσει στον Γιάννη Ξανθούλη να είναι οι ήρωές του- θα πρωταγωνιστήσουν στο, Ζωή μέχρι χθες. Η αφήγηση μέσα από διαφορετικές ενότητες θα ανατρέχει συνεχώς στο τώρα και στο τότε. Στο τότε, του οποίου τα ίχνη παραμένουν στο τώρα και το κάνουν παρόν.
Ο Γιάννης Ξανθούλης, με την δική του μοναδική συγγραφική μαεστρία «γεννά» μια πολυπληθή οικογένεια – του αρέσει αυτό το βουητό της ζωής γύρω από τους ήρωές του- για να αναπαραστήσει την αυστηρότητα και το συντηρητισμό της κοινωνίας του ’60. Μιας κοινωνίας που δεν επέτρεπε αλλαγές στα δεδομένα της και δεν υποχωρούσε ούτε στο πάθος του έρωτα της νιότης.
Με «πλουμιστή» γραφή, από τα άπειρα επίθετα με τα οποία χρωματίζει/στολίζει τις λέξεις, καταφέρνει ν αποτυπώνει όλες τις αποχρώσεις της έκφρασης δίνοντας μια ξεχωριστή ζωντάνια στη γραφή του. Γίνεται τρυφερός, ειρωνικός, τολμηρός, σαρκαστικός, ανατρεπτικός ενώ με το χιούμορ εκτονώνει τη συγκίνηση. Παρατηρητικός και γεμάτος αγάπη για την εγγύτητα της ζωής των ανθρώπων εκείνης της εποχής, διανθίζει τη γραφή του φέρνοντας στοιχεία από το θέατρο και τον κινηματογράφο. Στίχοι ενός τραγουδιού ηχούν σαν μόνιμη μελωδία στα αυτιά του αναγνώστη, ακόμη κι όταν ο συγγραφέας δεν τους αναφέρει, προκαλώντας συναισθήματα λύπης, νοσταλγίας, απώλειας και το ξάφνιασμα του ανεκπλήρωτου, κάνοντάς τον ταυτόχρονα να ψιθυρίζει: «αυτός είναι ο Γιάννης Ξανθούλης, η μελωδία στη γραφή και όχι μόνο».
Με γραφή που κυλλά και παρασύρει σ’ έρωτες, πάθη, λάθη, ήττες, νίκες, απρόοπτα, συμβιβασμούς και επαναστάσεις, όπως την ηρωίδα του την Ρίτα, ο Γ.Ξ. μέσα από όλα αυτά αφήνει να φαίνεται πόσο γοητευτικό και μαγικό δώρο είναι η ζωή. Όπως ακριβώς τη ζει η ηρωίδα του: με κάθε τόλμη, με κάθε κόστος.
Η μεταφυσική και ο από μηχανής θεός, δεν λείπουν και από αυτό το βιβλίο, δείχνοντας ο συγγραφέας και μια άλλη παρουσία/παρέμβαση να διαφεντεύει τη ζωή των ηρώων του. Μιας παρουσίας που άλλοτε λέγεται στιγμή, άλλοτε τύχη, και άλλοτε σύμπτωση.
Στο στόρι του προσδίδει και μια υποψία αστυνομικού σασπένς, που δημιουργεί αγωνία και ερωτηματικά χωρίς ωστόσο, να μένει κάτι αναπάντητο. Από την πρώτη σελίδα μέχρι την τελευταία ο συγγραφέας πλέκει ένα δίχτυ στον αναγνώστη που θα τον κρατήσει για πάντα δικό του. Και το έχει καταφέρει.
Τώρα, ύστερα από σαράντα χρόνια συγγραφικής παρουσίας, ο Γιάννης Ξανθούλης, χωρίς καμία κόπωση στη γραφή του, ενδύεται άλλοτε την τρυφερή και στιβαρή ωριμότητα της γηραιάς πρωταγωνίστριας του, της Ρίτας, και άλλοτε ενδύεται την ορμή, την επαναστατικότητα και την ένταση του πάθους του δεκαοχτάχρονου έρωτά της. Ο αριθμός των σελίδων, το σφρίγος της γραφής, η σύλληψη του θέματος, η πληρότητα της πλοκής και η αρτιότης της παρουσίας ενός εκάστου εκ των ηρώων στο, Ζωή μέχρι χθες, με κάνει να πιστεύω πως αυτό το βιβλίο ίσως να είναι το σημαντικότερο των έργων του. Ταυτόχρονα, η ωριμότητα και η φρεσκάδα της γραφής του με κάνει να ελπίζω πως θα ακολουθήσουν κι άλλα.
Τα συναισθήματα και το στόρι του, Ζωή μέχρι χθες, απεικονίζονται και στο εξώφυλλο του βιβλίου, φιλοτεχνημένο από τον ίδιον. Σε μια αποβάθρα μια ταξιδιώτης στέκει και κοιτά το συρμό του τρένου της ζωής της προς τα πίσω. Ο ουρανός γεμάτος πουλιά έχει το κίτρινο χρώμα του σούρουπου.
Και όλα ξαναέρχονται στο μυαλό του αναγνώστη, η μελωδία, η Ρίτα και το σπίτι του δικού της Άγγελου.
Το, Ζωή μέχρι χθες, του Γιάννη Ξανθούλη θα σας συναρπάσει και θα το αγαπήσετε. Αγοράστε το, διαβάστε το, χαρίστε το. θα το χαρούν κι άλλοι!
Η Τούλα Ρεπαπή γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε μάρκετινγκ και πήρε το μεταπτυχιακό της δίπλωμα (MBA in Marketing) από το γαλλικό πανεπιστήμιο ESCEM (École Supérieure de Commerce et Management). Σήμερα είναι σύμβουλος εκπαίδευσης μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών σε ιδιωτικό κολέγιο.Ασχολείται με την κριτική βιβλίου από το 1995. Κείμενά της έχουν φιλοξενηθεί στα περιοδικά Νέα Εστία, Διαβάζω, Index, Το Κοράλλι και στα ηλεκτρονικά σάιτ diavasame.gr, Lesvosnews.gr, frear.gr. Από τον Μάρτιο του 2014 είναι σταθερή συνεργάτρια στο Diastixo.gr. Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αρμός το βιβλίο της: Μούσες και δαιμόνια: Κείμενα για την πεζογραφία της Ελένης Λαδιά 2000-2018, β’ τόμος.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
