***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Η ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο της διερεύνησης της εξωστρέφειας ή εσωστρέφειας της Ελληνικής λογοτεχνίας, το Literature.gr εγκαινιάζει μια σειρά από συνεντεύξεις με μεταφραστές. Σκοπός μας είναι να διαπιστώσουμε τι συμβαίνει ακριβώς στο εξωτερικό σε σχέση με την ελληνική λογοτεχνία, πόσο γνωστή και αποδεκτή είναι από τους ξένους αναγνώστες, σε ποια εμπόδια προσκρούει η διάδοσή της. Ακόμα, επιδιώκουμε, μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις και τη συσσωρευμένη εμπειρία των μεταφραστών, να ανιχνεύσουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, τις ιδιαιτερότητες της μετάφρασης της ελληνικής λογοτεχνίας και γενικά τον ρόλο του μεταφραστή.
Επιμέλεια: Αιμίλιος Σολωμού
Η Ναταλία Μορελεόν είναι μια ακάματη Πρέσβειρα του ελληνικού πολιτισμού στον Νέο Κόσμο. Η δράση της περιλαμβάνει πολλές εκδηλώσεις που αφορούν την ποίηση, τον κινηματογράφο, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη μουσική, τις διαλέξεις. Είναι, όμως, και σπουδαία μεταφράστρια της ελληνικής ποίησης. Για τη δράση της αυτή τιμήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής και με την τιμητική διάκριση της Πρέσβειρας του Ελληνισμού. Για πολλά χρόνια δίδαξε σε εκατοντάδες φοιτητές Νέα Ελληνικά σε πανεπιστήμια στο Μεξικό, στην Ισπανία, στην Κούβα, στη Βενεζουέλα, στην Κόστα Ρίκα. Η προσφορά της αυτή είναι ανεκτίμητη, καθώς οι φοιτητές της στελεχώνουν πανεπιστήμια και σχολεία ή ασχολούνται με τη μετάφραση. Σε παλαιότερη συνέντευξή της στο fermor.gr, στη Μαρίνα Σκουρόβα, αφηγήθηκε μια ιστορία με δύο εξαιρετικές φοιτήτριές της στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας. Της προόριζε για να αναλάβουν θέση στο Πανεπιστήμιο. Η πρώτη, λίγο πριν αναλάβει, ερωτεύτηκε έναν Ελληνοκύπριο και η θέση δεν πληρώθηκε. Αλλά, έπειτα και η δεύτερη ερωτεύτηκε έναν Έλληνα καπετάνιο και έφυγε για την Ιθάκη. Έτσι, εξαιτίας του έρωτά τους με δύο Έλληνες το Πανεπιστήμιο της Αβάνας έμεινε χωρίς καθηγητή Ελληνικών! Πρόσφατα η Ναταλία Μορελεόν αφυπηρέτησε από το UNAM (Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο Μεξικού). Το κενό που αφήνει ίσως είναι δυσαναπλήρωτο, αλλά θα κερδίσει η ελληνική λογοτεχνία, αφού θα έχει πια περισσότερο χρόνο να ασχοληθεί με τη μετάφραση. Ενδεικτικό της αγάπης της για την Ελλάδα είναι πως και οι δυο γιοι της μιλούν ελληνικά.
Στη συνέντευξή της τονίζει πως οι Μεξικάνοι αγαπούν την Ελλάδα και επιδεικνύουν μεγάλο ενδιαφέρον για τις κλασικές σπουδές. Σε μια πρόσφατη διάλεξή της στην Αθήνα τόνισε πως το Μεξικό είναι η μόνη χώρα της Λατινικής Αμερικής που διαθέτει κλασικά λύκεια. Μάλιστα, μόνο στην Πόλη του Μεξικού 6000 μαθητές διδάσκονται τα λατινικά και πάνω από 3000 τα αρχαία ελληνικά! Όσον αφορά στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, οι Μεξικάνοι ξέρουν κυρίως τους Έλληνες νομπελίστες λογοτέχνες, αλλά και τον Ρίτσο, τον Καζαντζάκη, τον Καβάφη και τον Πέτρο Μάρκαρη, ο οποίος γνωρίζει ιδιαίτερη επιτυχία στο Μεξικό. Η Ναταλία Μορελεόν αναφέρεται στην αισθητική της ελληνικής γλώσσας και τη γοητευτική ηχητική της που την επηρέασε να μάθει ελληνικά. Μας μιλά ακόμα για τις εμπειρίες της στη μετάφραση και τα 14 χρόνια που έψαχνε τίτλο για τη Ρωμιοσύνη του Ρίτσου μέχρι να αποφασίσει τελικά να αφήσει αυτούσιο τον τίτλο στα ελληνικά.
Τι σας ώθησε να μάθετε ελληνικά και να ασχοληθείτε έπειτα με τη μετάφραση της ελληνικής λογοτεχνίας;
Το κίνητρό μου ήταν οικογενειακό. Η μητέρα μου ήταν καθηγήτρια φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο και είχαμε πολλά βιβλία για τον ελληνισμό γενικά στο σπίτι και ακούγαμε τακτικά -ο αδελφός μου κι εγώ- για την αρχαία Ελλάδα, γιατί τα βράδια η μητέρα μας μας διάβαζε ιστορίες της μυθολογίας. Έπειτα, στην εφηβική μου ηλικία, όταν άκουσα για πρώτη φορά Έλληνες να μιλούν τη γλώσσα τους, μου άρεσε πάρα πολύ ο ήχος της, ήταν μία μελωδία, μία αισθητική ανακάλυψη και κατάλαβα ότι αυτό ήταν που έψαχνα. Έτσι έγινε στόχος μου να μιλάω την ελληνική γλώσσα σαν Ελληνίδα.
Από μικρή μου άρεσε η ποίηση και κάποια στιγμή έπεσαν στα χέρια μου οι ελληνικές τραγωδίες. Με συγκίνησε πολύ ο ποιητικός λόγος τους κι αποφάσισα να σπουδάσω κλασική φιλολογία. Δεν ήταν όμως μόνον η τραγωδία, υπήρχαν άλλα που με συγκινούσαν όπως η αρχιτεκτονική, η γλυπτική, γιατί στο σχολείο βλέπαμε και μαθαίναμε πολλά ελληνικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά, αν και πολύ επιφανειακά κι εγώ ήθελα να τα ερευνήσω. Κι έτσι, έγινα καθηγήτρια αρχαίων και νέων ελληνικών, επί 45 χρόνια, στο ίδιο Πανεπιστήμιο που σπούδασα, το UNAM (Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο Μεξικού). Φέτος πήρα σύνταξη.
Ξεκίνησα τις μεταφράσεις στο μάθημα Νέας ελληνικής, γιατί ήθελα να εμπλουτίσω τις γνώσεις των φοιτητών με την ελληνική ποίηση, αλλά αυτό ήταν από μεράκι μόνο. Πολύ αργότερα μου ήρθε η ιδέα να δημοσιεύσω τις μεταφράσεις αυτές και να ασχοληθώ με το θέμα, το οποίο προφανώς κάθε φορά μου αρέσει περισσότερο.
Έχετε τιμηθεί με σημαντικά βραβεία για το πάθος σας να διαδώσετε τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική γλώσσα, π.χ. με τον τίτλο της Πρέσβειρας του Ελληνισμού από τη Νομαρχία Αθηνών και σας έχει απονεμηθεί ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής από τον πρώην Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο. Τι σημαίνουν αυτές οι διακρίσεις για σας;
|
Αυτό πραγματικά έχει πολύ μεγάλη σημασία για μένα. Ενίσχυσε τον ενθουσιασμό μου να δουλεύω για τη διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού, που έτσι κι αλλιώς ήταν και είναι το πάθος μου. Παρέδιδα μαθήματα Νέας ελληνικής στα Παν/μια της Γρανάδας (Ισπανία), της Αβάνας (Κούβα), του Λος Άνδες (Βενεζουέλα) και της Κόστα Ρίκα. Μέσα στο πρόγραμμα των μαθημάτων έκανα διαλέξεις, προβολές για την Ελλάδα, ποιητικές βραδιές, κ.λπ. Ένα ολόκληρο πολιτιστικό πρόγραμμα.
Μεταφράσατε πολλά και σημαντικά βιβλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, κυρίως ποίηση. Πόσο γνωστή είναι η σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία στο Μεξικό; Υπάρχει ενδιαφέρον, προοπτική για νέες μεταφράσεις;
Είναι αλήθεια ότι αυτό που προτιμάω να μεταφράσω είναι η ποίηση. Έχω μεταφράσει τον Ελύτη, τον Σεφέρη, τον Ρίτσο, τον Καβάφη, τον Σικελιανό, τον Πρατικάκη, την Αγγελάκη-Ρουκ, τον Κασιμάτη, τον Φωστιέρη, τον Κ. Μόντη, την Κ. Αγγελίδου, τον Μ. Πιερή, τον Κ. Χαραλαμπίδη κ. ά. Η λίστα είναι μεγάλη. Δεν σημαίνει όμως ότι στο μέλλον δεν θα μεταφράσω άλλα κείμενα, δηλ. πεζογραφία. Το θέμα είναι ότι έχω πολλά στη σειρά και περιμένουν.
Στο Μεξικό, βέβαια, υπάρχει ενδιαφέρον για την ποίηση, όχι μόνον την ισπανόφωνη, αλλά και τη διεθνή. Όσο για την ελληνική, ο κόσμος ξέρει στο Μεξικό τα μεγάλα ονόματα, τα βραβεία Νομπέλ, αλλά και άλλους, τον Ρίτσο, τον Καβάφη, τον Καζαντζάκη κ.λπ. Κυκλοφορούν στα εδώ βιβλιοπωλεία έργα ελληνικής ποίησης που έχουν εκδοθεί, εκτός από το Μεξικό, στην Αργεντινή, στην Ισπανία, αλλά όχι πολλά. Έχουν γίνει σημαντικές εκδηλώσεις για την ελληνική ποίηση εδώ στο Μεξικό, όπως η Α΄ Συνάντηση Ελλήνων και Μεξικανών Ποιητών το 2000, στην οποία έλαβαν μέρος έξι Έλληνες ποιητές κι έξι Μεξικανοί. Οι Έλληνες ήταν ο Τίτος Πατρίκιος, ο Αντώνης Φωστιέρης, ο Αναστάσης Βιστωνίτης, ο Μανόλης Πρατικάκης, η Μαρία Ευσταθιάδη κι ο Γιώργος Βέης. Οι Μεξικανοί ήταν ο Homero Aridjis, o Hugo Gutiérrez Vega, η Elsa Cross, η Myriam Moscona, o Víctor Manuel Mendiola και ο Alejandro Aura. Από τους Έλληνες, ο Τίτος Πατρίκιος έχει έρθει κι άλλες φορές ως εκπρόσωπος των Ελλήνων ποιητών σε άλλες εκδηλώσεις. Η ποίησή του μου αρέσει πολύ και σε λίγο θα δημοσιευθεί μία ανθολογία δική του σε έναν εκδοτικό οίκο του Παν/μίου που έχω μεταφράσει εγώ.
Αληθεύει ότι η οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αποτελεί ενδιαφέρον θέμα για τους εκδοτικούς οίκους του εξωτερικού;
Σχετικά με το θέμα της οικονομικής κρίσης της Ελλάδας δεν το ξέρω, αλλά φαντάζομαι ότι κάτι θα δημοσιεύουν. Αυτό που έχω διαπιστώσει είναι ότι όσο πιο μεγάλη είναι η οικονομική κρίση εδώ, τόσο πιο πολύ ενδιαφέρον βρίσκουν οι φοιτητές για την Ελληνική φιλολογία στο δικό μας Παν/μιο. Το Τμήμα της Φιλοσοφίας κι έπειτα το Κλασικό έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση στη Φιλοσοφική Σχολή. Το Κλασικό Τμήμα πρέπει να έχει γύρω στους 600 φοιτητές. Είναι πολλοί! Πρέπει να πω ότι ο κόσμος των γραμμάτων εδώ γνωρίζει αρκετά την αρχαία ελληνική λογοτεχνία. Οι τραγωδίες τόσο ως κείμενο και όσο και ως θεατρικό έργο, έχουν μεγάλη επιτυχία. Πάνω σε αυτό θα μπορούσα να πω πολλά και να γράψω ολόκληρο άρθρο.
Είναι σημαντικό να γνωρίσουν σήμερα οι Μεξικάνοι αναγνώστες την ελληνική λογοτεχνία; Γιατί; Βασισμένη στην πείρα σας, τι είναι αυτό που θα μπορούσε να τους «αγγίξει» σε ένα σύγχρονο ελληνικό λογοτεχνικό βιβλίο;
Το ενδιαφέρον για τη σημερινή Ελληνική λογοτεχνία οφείλεται, νομίζω, στο ότι οι Έλληνες κι οι Μεξικανοί έχουμε πολλά κοινά στοιχεία, τόσο που όταν οι Μεξικανοί επισκέπτονται την Ελλάδα, πάντα λένε ότι υπάρχει κάτι πολύ οικείο στη χώρα, στην ατμόσφαιρα και στους ανθρώπους, αλλά με τη διαφορά του αλφαβήτου και της γλώσσας βέβαια. Το ίδιο περίπου λένε οι Έλληνες για το Μεξικό. Αισθάνονται καλά εδώ, το λένε. Μην ξεχνάμε ότι κι εμείς είμαστε μέρος του Δυτικού κόσμου κι ο πολιτισμός μας προέρχεται επίσης από τον Ελληνο-ρωμαϊκό. Από την άλλη, με τη διάδοση στο ίντερνετ και στα κοινωνικά δίχτυα, η λογοτεχνία έχει μεγαλύτερη απήχηση κι έτσι οι Έλληνες συγγραφείς γίνονται γνωστοί εδώ, όπως ο Πέτρος Μάρκαρης π.χ., που έρχεται συχνά στο Μεξικό και πωλούνται πολύ τα μεταφρασμένα στα ισπανικά βιβλία του.
Πάντως η ελληνική λογοτεχνία τους αγγίζει, γιατί βρίσκουν κάτι κοινό και ταυτίζονται ή κάτι διαφορετικό που τους προκαλεί ενδιαφέρον, αλλά είναι κι άλλα στοιχεία, όπως το στιλ, ο ρυθμός, ο λόγος, τα συναισθήματα κ.λπ. Τέλος πάντων, βρίσκω πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία.
Ο Καζαντζάκης είναι πολύ αγαπητός στο Μεξικό. Έχουν εξαντληθεί σχεδόν όλα του τα βιβλία, αλλά έχει προσφέρει πολλά εδώ για τον σύγχρονο πολιτισμό της Ελλάδας, παρ’ όλο που μιλάει σχεδόν αποκλειστικά για την Κρήτη. Τα έργα του τοποθετούνται σε άλλο σκηνικό, αλλά η διήγησή του, οι περιγραφές, τα συναισθήματα και τα πάθη των ανθρώπων είναι πολύ αληθινά και μας αγγίζουν.
Τι είναι αυτό που σας συναρπάζει στην ελληνική λογοτεχνία; Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που την ξεχωρίζουν από άλλες εθνικές λογοτεχνίες;
Δεν μπορώ να πω ότι άλλες λογοτεχνίες δεν έχουν πολύ μεγάλη αξία, την έχουν και την αναγνωρίζω. Π.χ. στο Μεξικό έχουμε συγγραφείς και ποιητές πρώτης κατηγορίας, αλλά είναι θέμα απλώς τι σου αρέσει πιο πολύ και με τι ταυτίζεσαι. Εμένα προσωπικά με συναρπάζει η ελληνική ποίηση, γιατί λατρεύω την ελληνική γλώσσα, την ακουστική της. Νομίζω ότι είναι εύηχη, πολύ αισθητική. Οφείλω να πω όμως, ότι τη διαβάζω συνέχεια και τη μεταφράζω. Είναι η χαρά μου.
Όταν διαβάζω δυνατά τον Ελύτη:
Με την πρώτη σταγόνα της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι,
μουσκέψανε τα λόγια που είχανε γεννήσει αστροφεγγιές.
ή τον Ρίτσο:
Κυρά των Αμπελιών, που σ’ είδαμε πίσω απ’ το δίχτυ του
πευκόδασου
να συγυρίζεις με το χάραμα τα σπίτια των αητών και των
τσοπάνων,ή τον Πατρίκιο:
Λόγια που φέρνουν χαμόγελα στα παιδιά όπως το φως φέρνει
στα φύλλα χλωροφύλλη…
Αυτά γεμίζουν τα αυτιά μου και πιστεύω ότι δεν υπάρχει ωραιότερο πράγμα στον κόσμο. Πράγματι, λατρεύω την ελληνική γλώσσα.
Έχοντας υπόψη ότι ο μεταφραστής (της ελληνικής λογοτεχνίας) δεν περιορίζεται μόνο στη μετάφραση του βιβλίου, ποιες δυσκολίες/προβλήματα αντιμετωπίζει από την επιλογή του βιβλίου μέχρι την έκδοση και την κυκλοφορία του;
Κατ’ αρχήν, για τη μετάφραση χρειάζεται να κατέχεις τις δυο γλώσσες, την αρχική και τη γλώσσα προορισμού, που θα ονομάσω δεύτερη. Και το άλλο απαραίτητο, ιδιαίτερα για τη μετάφραση ποίησης, είναι να έχεις ποιητικό αυτί. Δεν χρειάζεται να είσαι ποιητής, αλλά να έχεις το αυτί, για να αποδώσεις τη μελωδία και τον ρυθμό της δεύτερης γλώσσας. Ο αναγνώστης πρέπει, όταν διαβάζει, ν’ απολαμβάνει τον ποιητικό ήχο, όχι να ακούει ένα κείμενο που του είναι ξένο. Αυτό δεν πρόκειται να τον αγγίζει. Από την άλλη, είναι μία μοναχική εργασία που θέλει πολλή υπομονή, πολύ ψάξιμο. Όσο για την έκδοση, αυτό είναι το πιο δύσκολο, γιατί εδώ τουλάχιστον, εξαρτάται από την πολιτική του εκδοτικού οίκου. Είναι πολύ πιο εύκολο να δημοσιεύεις μυθιστορήματα παρά ποίηση. Αν ο συγγραφέας είναι γνωστός κι έχει μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες, αυτό θα είναι πάντα ένα πλεονέκτημα. Είναι πολύ δύσκολο να εκδώσεις ποίηση αγνώστων, αν δεν έχεις κάποια πρεσβεία ή θεσμό να το υποστηρίζει ή αν δεν έχεις τα μέσα να το προωθείς εσύ ο ίδιος. Έχουμε εμείς, όμως, οι ισπανόφωνοι το πλεονέκτημα ότι είμαστε παραπάνω από 200 εκατομμύρια που μιλάμε την ίδια γλώσσα κι έτσι η διανομή γίνεται με ειδικά κανάλια.
Τι θα προτείνατε εσείς για να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση;
|
Προσωπικά, μπορώ να πω ότι ανήκω στην Μεξικανική Εταιρεία Κλασικών Σπουδών – είμαστε οι περισσότεροι πανεπιστημιακοί, καθηγητές ελληνικών και λατινικών- κι εκεί κάνουμε πολλά για τη διάδοση του Ελληνο-ρωμαϊκού Πολιτισμού. Υπάρχουν πολλά προγράμματα: Ένα Διεθνές συνέδριο κάθε τρία χρόνια, Ημερίδες κάθε δύο χρόνια, και τακτικά διαλέξεις, συναυλίες, κύκλους κινηματογράφου, παρουσίαση βιβλίων και ποιητικές βραδιές. Στις δύο τελευταίες πουλάμε πάντα βιβλία σχετικά με το θέμα. Η διάδοση που γίνεται εκεί είναι πολύ έντονη και σημαντική, γιατί προωθεί την ανάγνωση και προσελκύει τον κόσμο να πλησιάσει τον Ελληνο-ρωμαϊκό πολιτισμό. Είμαι στην Επιτροπή πολιτιστικών εκδηλώσεων κι έτσι μπορώ να δημιουργώ προγράμματα τόσο για την Αρχαία Ελλάδα όσο και για τη σύγχρονη. Δεν ξεχνάω ποτέ ότι είμαι Πρέσβειρα Ελληνισμού.
Ποιες ιδιαιτερότητες, ενδεχομένως δυσκολίες, υπάρχουν όσον αφορά στη μετάφραση από τα ελληνικά στα ισπανικά και την προσαρμογή στο μεξικανικό παρακλάδι της ισπανικής γλώσσας;
Οι ιδιαιτερότητες της γλώσσας δεν είναι στην ουσία ένα πρόβλημα, γιατί μιλάμε την ίδια γλώσσα και δεν υπάρχουν τόσες διαφορές, ώστε να μην καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον. Ανήκουμε στον ισπανόφωνο κόσμο κι ο καθένας μπορεί να καταλάβει άνετα τις μεταφράσεις. Είναι γεγονός ότι εγώ μεταφράζω στα ισπανικά του Μεξικού, αλλά είμαστε μία χώρα με 125 εκατομμύρια και παράγουμε πολλά βιβλία που κυκλοφορούν σε όλη την Ήπειρο –γιατί στην Αμερική υπάρχουν επίσης 60 εκατομμύρια ισπανόφωνοι- και στην Ισπανία.
Ο μεταφραστής είναι ο ίδιος δημιουργός κατά τη μετάφραση ή διαμεσολαβητής ανάμεσα στον συγγραφέα και τον αναγνώστη;
Εγώ πιστεύω ότι η μετάφραση πρέπει να είναι ταυτόχρονα δημιουργία. Πρέπει να αγγίξει τον αναγνώστη με τον ίδιο τρόπο που το κάνει ο ποιητής στη δική του γλώσσα. Γίνεται άλλη ποίηση στη δεύτερη γλώσσα. Αλλιώς δεν έχει απήχηση, δεν ονομάζεται ποίηση.
Ποια θεωρείτε εσείς καλή μετάφραση και ποιο θα μπορούσε να είναι το εγχειρίδιο του καλού μεταφραστή;
Το είπα προηγουμένως και το επαναλαμβάνω: μία καλή μετάφραση είναι όταν ο αναγνώστης διαβάζει ποίηση (ή πεζό λόγο) και δεν καταλαβαίνει ότι είναι μετάφραση, γιατί νιώθει τη συγκίνηση στη δεύτερη γλώσσα. Από την πλευρά του μεταφραστή, η καλή μετάφραση είναι όταν αισθάνεται ότι η γλώσσα κυλάει με ρυθμό και μελωδικά, όταν αφού κλείσεις το βιβλίο, παραμένει η μελωδία στο αυτί σου. Η καλή μετάφραση θέλει πολλή υπομονή για να βρεις τη σωστή λέξη ή φράση. Να τη διαβάζεις χίλιες φορές, ώσπου κάποια στιγμή να καταλήξεις σε αυτό ακριβώς που σε ικανοποιεί, τόσο στην έννοια όσο και στο αυτί.
Ποια σημαντική εμπειρία που ζήσατε όλα αυτά τα χρόνια, μεταφράζοντας ελληνική λογοτεχνία, θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας; (ενδεχομένως άγνωστα περιστατικά, η σχέση-επικοινωνία με τον συγγραφέα κ.λπ.)
Οι εμπειρίες μου πάνω στην μετάφραση είναι πολλές.
Θυμάμαι να έχω τη Ρωμιοσύνη μεταφρασμένη 14 χρόνια στο συρτάρι μου περιμένοντας να βρω μία καλή μετάφραση για τον τίτλο. Για 14 χρόνια έψαχνα μία ωραία λέξη και δεν τη βρήκα. Και μία μέρα αποφάσισα ότι αυτή η πιο ωραία λέξη ήταν ακριβώς η ίδια, οπότε έβαλα τον τίτλο Ρωμιοσύνη και μέσα έγραψα την εξήγηση. Μου έγινε μάθημα, γιατί αφού την ξαναδιάβασα τόσα χρόνια μετά, κατάλαβα ότι έπρεπε να κάνω πολλές αλλαγές, επειδή με την πάροδο του χρόνου ο μεταφραστής ωριμάζει και μεγαλώνει. Χαίρομαι, λοιπόν, που το κείμενο αυτό περίμενε τόσα χρόνια, ώστε να γίνει αυτό που έγινε: κάτι που πραγματικά με ικανοποιεί.
Τελευταία διάβασα ολόκληρο το έργο του Πατρίκιου στα πλαίσια της μετάφρασης και της ανθολογίας που ετοιμάζω. Περνούσα μέρες και μέρες διαβάζοντας την ποίησή του, και μία μέρα τον πήρα τηλέφωνο και του είπα: Αν δω κάτι γραμμένο και μου λένε ότι είναι δικό σου, δεν θα με γελάσουν, θα ξέρω πολύ καλά αν το έγραψες εσύ ή όχι.
Η διάλεξη της Ναταλίας Μορελεόν για τον μεγάλο ελληνιστή Αλφόνσο Ρέγιες που δόθηκε τον περασμένο Μάιο στην Αθήνα στο συνέδριο της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών με θέμα «Εκατό Χρόνια Διαλόγου ανάμεσα στη Λατινική Αμερική και τον Ελληνισμό».
Ένα συγκινητικό φιλμάκι που ετοίμασε η Joce Lyn μαθήτρια της Ναταλία Μορελεόν με την ευκαιρία της πρόσφατης συνταξιοδότησής της.
Natalia Moreleon
Η Ναταλία Μορελεόν είναι απόφοιτος Κλασικής Φιλολογίας του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου Μεξικού (UNAM). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα με υποτροφία του Ελληνικού Κράτους. Πήρε την Πρώτη υποτροφία που χορήγησε το ΙΚΥ στο Μεξικό. Δίδασκε από το 1979 Νέα Ελληνική γλώσσα στο Κέντρο Διδασκαλίας Ξένων Γλωσσών και στο Κλασικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του UNAM μέχρι το 2016 που πήρε σύνταξη. Παρέδιδε μαθήματα Νέας Ελληνικής στο Παν/μιο της Γρανάδας το 1997-8, θερινά εντατικά μαθήματα στο Παν/μιο της Αβάνας, της Κούβας (2000-2003) και, στα πλαίσια του Προγράμματος Ακαδημαϊκών Σεμιναρίων του Ιδρύματος Ωνάση USA, στο Παν/μιο δε Λος Άνδες (Βενεζουέλα, 2007) και το 2014 στο Πανεπιστήμιο της Κόστα Ρίκα.
Ασχολείται έντονα με τη διάδοση του Ελληνικού Πολιτισμού: διοργανώνει ποιητικές βραδιές, εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής, κύκλους κινηματογράφου, συναυλίες και διαλέξεις στα πλαίσια της Επιτροπής Πολιτισμικών δραστηριοτήτων της Μεξικανικής Εταιρείας Κλασικών Σπουδών (AMEC). Είναι μεταφράστρια ελληνικής ποίησης. Έχει δημοσιεύσει 7 βιβλία του Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσου, Πρατικάκη, Πατρίκου, Μόντη, Κασιμάτη, καθώς επίσης και σε λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες έργα του Καβάφη, Σικελιανού και των Κυπρίων Κώστα Μόντη, Κλαίρης Αγγελίδου και Μιχάλη Πιερή, μεταξύ πολλών άλλων. Το 2003 το Ίδρυμα Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης της χορήγησε υποτροφία για μελέτη και μετάφραση του Ερωτόκριτου του Β. Κορνάρου. Το 2004 κέρδισε άλλη μία υποτροφία από το Μεξικανικό Κράτος για να μεταφράσει την Κυρά των Αμπελιών του Γ. Ρίτσου. Το 2002 Τιμήθηκε από τον Πρόεδρο του Ελληνικού Κράτους Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο με το παράσημο του Χρυσού Σταυρού του Τάγματος της Τιμής και τον ίδιο χρόνο με την τιμητική διάκριση της Πρέσβειρας Ελληνισμού από την κυρία Ελένη Μπεσμπέα, Νομάρχη Αθηνών.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
