In A Lonely Place: Το νουάρ με τον Humphrey Bogart

In A Lonely Place: Το ψυχοπλακωτικό νουάρ με έναν σχεδόν «αυτοβιογραφικό» Humphrey Bogart

7 July 2023

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ένας διάσημος σεναριογράφος του Χόλυγουντ, πάλαι ποτέ εγνωσμένος με πετυχημένα σενάρια στο ενεργητικό του και πλέον ξοφλημένος εντολοδόχος σεναρίων για ταινίες β διαλογής, καλεί ένα βράδυ στο σπίτι του μια κοπέλα που δουλεύει καμαριέρα στην εταιρεία παραγωγής για να του διαβάσει ένα βιβλίο που προορίζεται για διασκευή, το οποίο του το έχει αναθέσει ο ατζέντης του. Φυσικά ο Dixon τόσο πολύ πλήττει, που θα βάλει την δύσμοιρη νεαρή να κάτσει να του το διαβάσει, όσο εκείνος φυσικά την αγνοεί μέσα στην νυχτερινή ραθυμία του και την περιφρόνηση για τη δουλειά του, μέχρι που τελικά θα την καληνυχτίσει ύστερα από λίγα λεπτά ανάγνωσης.

Το ίδιο βράδυ η κοπέλα φεύγοντας από την οικία του θα δολοφονηθεί με πρώτο και κύριο ύποπτο τον προφανέστερο για δύο κύριους λόγους: ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που την είδε ζωντανή και δεύτερον, το αμαυρωμένο παρελθόν του με εξάρσεις βίας, λεκτικές και σωματικές συγκρούσεις , λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν από την αστυνομία και συνεκτιμάται στην υπόθεση ενοχής του, χωρίς όμως να υπάρχει ακόμα η πολυπόθητη απόδειξη. Στην όλη υπόθεση θα εμπλακεί με την σωτήρια κατάθεσή της η Laurel (Gloria Glahame), μια γειτόνισσά του η οποία τον είδε στο σπίτι εκείνο το βράδυ την ώρα της δολοφονίας από το απέναντι παράθυρο, δίνοντάς του το επιζητούμενο άλλοθι, μολονότι εκείνος θα παραμείνει έντονα υπό στενή επίβλεψη όσο η αστυνομία συλλέγει πεπραγμένα του παρελθόντος του από άλλα περιστατικά.

Ο Dixon Steele (Humphrey Bogart) ήταν κάποτε αστυνομικός, όπως θα πληροφορήσει τον αρχηγό της αστυνομίας ένας πρώην συνάδελφός του για να τον πείσει για την αθωότητά του με το επιχείρημα ότι τον γνωρίζει αρκετά καλά. Η νεαρή γειτόνισσα που τον βοήθησε να αποφύγει την σύλληψη, τον έχει ερωτευτεί παράφορα και ως εκ τούτου οι δυο τους δεν θα αργήσουν να γίνουν αντρόγυνο, γεγονός που προκαλεί ακόμα περισσότερες υποψίες στα μάτια των Αρχών. Η διαβολική σύμπτωση πως η μοναδική μάρτυρας πλέον ταυτίζεται με την αγαπημένη του, δυσχεραίνει τη θέση του Dixon στην υπόθεση, αλλά γοητευμένος από τον θαυμασμό της για εκείνον και από τα ακαταμάχητα νιάτα της θα ενδώσει δίχως δισταγμό. Εκείνη, κατά πολύ νεότερή του, άσημη ηθοποιός, κάποιος θα θεωρούσε οτι έχει δέσει τον γάιδαρό της, μα εκείνη τον αγαπάει αληθινά, πολλές φορές με αυτοθυσία βασανίζεται στην σχέση της μαζί του και ενώ σταδιακά μαθαίνει για το βίαιο και αντικοινωνικό παρελθόν του, είναι πεπεισμένη ότι έχει αλλάξει.

Πολλές «κόκκινες σημαίες» ανεμίζουν μπροστά της, όπως διάφορα περιστατικά βίας στα οποία υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας, αλλά αυτή επιμένει να τα υποβαθμίζει εξαιτίας του ευέξαπτου χαρακτήρα του. Με την εκδίπλωση της πλοκής, κάποιες απότομες και σχεδόν αναίτιες εξάρσεις βίας για γελοίους λόγους επιτέλους θα φυτέψουν αμφιβολίες στο κεφάλι της, μέχρι που θα φοβηθεί για τη δική της ακεραιότητα αμφισβητώντας πλέον και την αθωότητά του ως προς την υπόθεση δολοφονίας. Ο έρωτάς τους μέχρι εκείνη τη στιγμή έχει ήδη προλάβει να φουντώσει και η απόφαση της να τον αφήσει κρίνεται ιδιαιτέρως επίπονη.

Το παρελθόν και το παρόν του Dixon δείχνει ότι είναι ικανότατος στο να οδηγήσει κάποια στιγμή έναν τσακωμό στον θάνατο, όπως παραλίγο να κάνει σε έναν τυχαίο άγνωστο που τσακώθηκε στο δρόμο με το αμάξι και με πρότροπη τελευταίας στιγμής της Laurel δεν τον αποτελείωσε. Διεκπεραιωτικός στη δουλειά του, φίλερις στην καθημερινότητά του, απογοητευμένος με τη ζωή και τους ανθρώπους διέπεται από ακραία δίπολα συμπεριφοράς, απομονωτισμού και κτητικότητας, τρυφεράδας και βιαιότητας. Ένα μόνιμο εκρεμμές κλυδωνίζει το μυαλό του, βασανίζει την ψυχή του και αναστατώνει τους γύρω του.

Επομένως ο αντιήρωας, ενώ στην αρχή βλέπουμε ότι κάποιες ατυχείς συμπτώσεις και παρεξηγήσεις τον φέρανε στο «εδώλιο» του κατηγορουμένου, ο ίδιος δεν αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς, πράγμα που επαληθεύει μέχρι και το πολύ πρόσφατο ιστορικό του με τη θολωμένη του κρίση, η οποία θα μπορούσε κάλιστα να σταθεί αιτία για την δολοφονία της εκλιπούσας. Όλα ξεκίνησαν φυσικά από την απάθεια κατά την γνωστοποίηση του θανάτου της πράγμα που έστρεψε τα βλέμματα πάνω του, κατηγορούμενος σαν άλλος «Ξένος» του Καμύ ακόμα για την αδιαφορία που έδειξε με το που έμαθε για την άτυχη κοπέλα.

Ο Humphrey Bogart σε έναν σχεδόν αυτοβιογραφικό ρόλο με πολλά κοινά στοιχεία με την ζωή του, υποδύεται με αρχοντική μελαγχολία τον σκιώδη, αμφιλεγόμενο, ξεπεσμένο σταρ, έναν ήρωα που βρίσκεται στο ναδίρ της ζωής του και ταλαντεύεται ανάμεσα στην φιλοδοξία του να γράψει ένα αυθεντικό σενάριο και στην αποτυχία του να αποτινάξει το παρελθόν του, διαιωνίζοντάς το σε ένα μόνιμο παρόν. Κάποιες φορές θα γυρέψει καυγάδες με τυχαίους στο δρόμο, άλλες θα τσακωθεί με τον ατζέντη του, άλλες φορές οι σκηνές ζηλοτυπίας του παρολίγον να καταστούν ολέθριες και να θρηνήσουμε και άλλο ένα θύμα, αυτή τη φορά σίγουρα από τα χέρια του. H Gloria Grahame (σύζυγος του σκηνοθέτη εκείνη την περίοδο) αξιοποιεί την μέχρι τότε μέτρια αναγνωρισιμότητά της στο έπακρο στεκούμενη κάτι παραπάνω από επάξια στο πλευρό του πασίγνωστου συμπρωταγωνιστή της και με αυτή την ταινία έγινε σταρ πρώτης γραμμής. Παίζοντας με τις εκφράσεις των φρυδιών της (σήμα κατατεθέν), δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία στο σύνολο της, σε απαιτητικές συναισθηματικές εναλλαγές.

Το «In A Lonely Place» είναι ένα αριστουργηματικό δείγμα γραφής νουάρ, ένα πρελούδιο ύφους των επόμενων ταινιών του Nicholas Ray, που χρησιμοποιεί τα ερειπιώδη σκηνικά και τον χώρο της κινηματογραφικής βιομηχανίας για να ψέξει την αλλοφροσύνη και το σκοτάδι της, όσο αποδομεί την διαφημιζόμενη αίγλη της. Ταυτόχρονα καταγράφει τους ομιχλώδεις ανθρώπους που δουλεύουν για αυτήν να κινούνται σαν σκιές σε έναν έρημο τόπο. Ο Dixon είναι απογοητευμένος από την κατάντια στην οποία έχουν περιέλθει τα στούντιο και τη συνειδητή έκπτωση της ποιότητας για χάρη του χρήματος, βυθισμένος σε μια απέραντη θάλασσα αρνητισμού και μιζέριας, με μερικές εκλάμψεις δημιουργικότητας και χαράς να προκύπτουν λόγω της Laurel. Η τελευταία, καλοσυνάτη και υπέρ το δέον συγχωρητική, μεθυσμένη από τον σιβυλλικό χαρακτήρα του Dixon, ψάχνει να βρει έναν άντρα να αγκυροβολήσει και παρ’ όλες τις αντιξοότητες και τις αποτροπές από τους γύρω του, παρέμεινε στο πλάι του σίγουρη πως θα μπορέσει να κατευνάσει το θηρίο μέσα του.

H ταινία καταθέτει με απασιοδοξία την πένθιμη πλευρά του Χόλυγουντ και των ανθρώπινων σχέσεων, από αυτοκαταστροφικούς χαρακτήρες έμφορτους ψυχολογικών συμπλεγμάτων που αδυνατούν να ενταχθούν στην κοινωνία και έρωτες που οδηγούν σε αδιέξοδο. Δεν υπάρχει χώρος για happy end σε αποσυνάγωγους ήρωες στις ταινίες του Nicholas Ray στις οποίες, όπως και στον «Επαναστάτη Χωρίς Αιτία», η άτσαλη προσγείωση στην ανένδοτη πραγματικότητα είναι κοινός τόπος για τους κοινωνικά απροσάρμοστους, ρομαντικούς, επαναστατημένους ανθρώπους. Όπως είπε και ο Dixon στην ταινία: “I was born when she kissed me. I died when she left me. I lived a few weeks while she loved me”.