***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Οι λέξεις είναι στολίδια, μαχαίρια, χάδια και παραμυθία.
Η εκφορά τους και μόνο μπορεί να συστήσει εκ του μη όντος σχέσεις, δεσμούς, κόσμους ολόκληρους. Οι όμορφες λέξεις ασκούν εξουσία, σκλαβώνουν με τη μαγεία τους. Ποιος υποτάσσεται πρόθυμα, σχεδόν εκλιπαρώντας, στις αλυσίδες τους, και ποιος τις σπάει για να δει τι κρύβουν από πίσω;
Η μάχη είναι γνωστή και οι αντίπαλοι αιώνιοι: από τη μία, διατύπωση λιτή, δωρική και εύστοχη, και από την άλλη, γλωσσικά ψιμύθια και λεκτικά τερτίπια. Η αισθητική αξία του λόγου πολύ έχει απασχολήσει όλους όσοι, μαγεμένοι οι ίδιοι από έναν μάστορα των λέξεων, πασχίζουν να ασκήσουν την ίδια δύναμη χρησιμοποιώντας τα ίδια όπλα: τις λέξεις. Τα όπλα, όμως, κάποιο στόχο έχουν πάντα να πετύχουν – η ομορφιά των λέξεων τι σκοπό άραγε εξυπηρετεί;
Οι δίκες προθέσεων πάντα καταλήγουν σε αποδεικτικά ζητήματα που δύσκολα επιλύονται. Αν, όμως, κάποιος αγνοήσει αυτόν τον κίνδυνο δεν μπορεί παρά να σημειώσει κάποιες σκέψεις. Η ομορφιά του λόγου, κατ’ αρχάς, είναι βαθιά εγγεγραμμένη στα ανθρώπινα γονίδια ως στρατηγική ζευγαρώματος: “Η γλώσσα για έναν λόγο εφευρέθηκε, παίδες, για να γοητεύονται οι γυναίκες, και σε αυτό το εγχείρημα η τεμπελιά δεν αποδίδει”* φωνάζει ο εμπνευσμένος καθηγητής λογοτεχνίας στον περίφημο Κύκλο των Χαμένων Ποιητών της Ν.Χ. Κλάινμπαουμ. Εξάλλου οι όμορφες λέξεις, ακόμα και μόνον η “πρωτευουσιάνικη” προφορά, έχουν αποτελέσει διαχρονικά διαπιστευτήριο κοινωνικής θέσης, δημιουργώντας μια ιδιότυπη “αριστοκρατία του πνεύματος”.
Όλα αυτά, όμως, επισκιάζουν τον βασικό ρόλο τον οποίο καλούνται να παίξουν οι λέξεις, έναν ρόλο που φαίνεται λίγο κοινότοπος μα είναι τόσο σοβαρός: οι λέξεις φτιάχτηκαν προεξαρχόντως για να λειτουργήσουν ως σύμβολα στο πλαίσιο του συστήματος επικοινωνίας που λέγεται γλώσσα. Η γλώσσα λειτουργεί με μια παράξενη οικονομία που μοιάζει με την εξελικτική διαδικασία των ζωντανών οργανισμών – ο Δαρβίνος θα είχε πολλά να πει πάνω σε αυτό. Εξελίσσεται, μεταβάλλεται, μπολιάζεται και έτσι γίνεται πιο δυνατή στην ευελιξία της, αποβάλλει λέξεις ταυτόσημες, καλοδέχεται απαραίτητους νεολογισμούς, εξομαλύνει δυσπρόφερτα συμπλέγματα και απλοποιεί κλίσεις και τύπους. Οι έξωθεν και άνωθεν παρεμβάσεις από κυβερνήσεις και φιλολόγους συνήθως έχουν αστεία αποτελέσματα, αφού η ζώσα γλώσσα έχει τη δική της σοφία. Ο μοναδικός στόχος, πέρα από ανούσιες φιοριτούρες και επιδειξιμανείς τάσεις, είναι η ακρίβεια στην απόδοση του νοήματος, η πιστή μετάδοση της σκέψης και της περιβάλλουσας πραγματικότητας.
Αναρωτιέται κανείς, μα καμιά σημασία δεν έχει, δηλαδή, η αισθητική του λόγου; Ασφαλώς και έχει, θα έλεγε κανείς ότι λειτουργεί σαν Δούρειος Ίππος, που κρύβει εντός του τα πραγματικά όπλα της καθυπόταξης, κρύβει το ίδιο το νόημα. Ένας κούφιος Δούρειος Ίππος, όμως, είναι απλά διακοσμητικός. Διαλέγεις και παίρνεις…
*“Language was invented for one reason, boys – to woo women – and, in that endeavor, laziness will not do.” (μετάφραση της γράφουσας)
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
