***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Η μνήμη και η λήθη στήνουν πάντα τον παράξενο χορό τους στις σελίδες ενός λογοτεχνικού έργου.
Άραγε ο συγγραφέας γράφει ό,τι θυμάται; Ή μήπως γράφει για να μην ξεχάσει; Αυτή η μάχη μεταξύ μνήμης και λήθης διαδραματίζεται τόσο στο κεφάλι του συγγραφέα όσο και στο κεφάλι του αφηγητή. Το παιχνίδι περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν οι αφηγητές είναι περισσότεροι. Το τέλος της παντοκρατορίας της μονοπρόσωπης αφήγησης στη σύγχρονη λογοτεχνία έδωσε το βήμα σε περισσότερα πρόσωπα, πρόσωπα που αξιώνουν να δώσουν τη δική τους εκδοχή στα γεγονότα, τη δική τους ανάμνηση ως έναντι όλων αλήθεια.
Από το Αστείο του Μίλαν Κούντερα μέχρι την Εξιλέωση του Ίαν Μακγιούαν, μια σειρά λογοτεχνημάτων δίνουν μέσα στις σελίδες τους τον πρώτο λόγο σε περισσότερα πρόσωπα. Φίλοι, εχθροί, εραστές κι αδέρφια διεκδικούν ισότιμα το δικαίωμα να εξιστορήσουν σε πρώτο πρόσωπο μία και μοναδική δράση. Ή μήπως οι δράσεις είναι περισσότερες; Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο αναγνώστης που θα αντισταθεί στον πειρασμό να διαλέξει μία από τις αλήθειες που του προσφέρονται είναι, ακριβώς, ότι μία και μοναδική αλήθεια δεν υφίσταται. Κανένα ασφαλές κριτήριο δεν υπάρχει για να διαλέξει την υπεροχή της μίας αφήγησης έναντι των άλλων. Νικημένος από τον κατακερματισμό της εικόνας μέσα στο δωμάτιο με τους καθρέφτες, γαλήνιος πια, ο αναγνώστης αποδέχεται την ταυτόχρονη ύπαρξη και αδιαφιλονίκητη εγκυρότητα πολλαπλών αφηγήσεων.
Οι πολλαπλές αυτές αφηγήσεις είναι έγκυρες επειδή, απλά, δεν είναι ψεύτικες. Ο αφηγητής απευθύνεται στον αναγνώστη του με κάθε ειλικρίνεια, με την ευθύτητα μιας εξομολόγησης. Η μνήμη του όμως, η αρχαία αυτή μούσα, είχε πολύ πριν παλέψει ήδη με τη λήθη και διέσωσε αυτά που θέλησε, έχασε αυτά που δεν άντεξε να κρατήσει και έδωσε τη δική της ερμηνεία σε όσα απέμειναν κρυπτογραφημένα. Το τελικό προϊόν αυτού του αγώνα είναι ένα απόσταγμα βαθιά προσωπικό και ολότελα αληθινό.
“Δεν θα σου διηγηθώ την ιστορία έτσι όπως έγινε, θα σου την διηγηθώ έτσι όπως τη θυμάμαι”, λέει η συγγραφέας Παμ Χιούστον. Αυτή η δήλωση δεν δείχνει ούτε υπεκφυγή, ούτε αδυναμία. Είναι το περισσότερο που μπορεί να υποσχεθεί κάποιος. Και το περισσότερο που μπορεί να ζητήσει κανείς είναι να μην λησμονηθεί.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
