***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Για τους μαγεμένους «σύγκορμα και σώψυχα» με τη γραφή της Ζυράννας Ζατέλη, κάθε βιβλίο που κυκλοφορεί με την υπογραφή της είναι ένα εκδοτικό γεγονός. Η τριλογία Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί, το κοινό της αδημονεί για το τρίτο μέρος. Μέχρι τότε όμως, μέχρι τότε, η Ζατέλη δίνει χάριν στον εαυτό της, μια μικρή πίστωση χρόνου, και ταυτόχρονα δώρο στους αναγνώστες της ένα βιβλίο φτιαγμένο από το υλικό των ονείρων – των δικών της ονείρων, των ονείρων που έχει δει και καταγράψει στα γαλάζια τετράδια που κρατά στο κομοδίνο της γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό.

Πόσο πρωτότυπο εγχείρημα, και με τι λογοτεχνική αξία, παρότι δεν πρόκειται για μυθοπλασία αλλά για καταγραφή – γι’ αυτό βέβαια ευθύνεται εν πολλοίς το ίδιο το αντικείμενο, τα όνειρα, εκ φύσεως έξω από τη συμβατική, πραγματική καθημερινότητα, σουρεαλιστικά, αποσπασματικά, κατακερματισμένα, μεταμοντέρνα εν τη γενέσει τους. Κι έπειτα, έρχεται η ίδια η γλώσσα της Ζατέλη η οποία ανυψώνει αυτό το υλικό και το καθιστά πραγματική αναγνωστική απόλαυση.

Η βουτιά στο ασυνείδητο του συγγραφέα γίνεται με την ανάγνωση των γραπτών του ούτως ή άλλως – ο συγγραφέας είναι αυτό που γράφει, ακόμα κι αν αυτό μοιάζει εντελώς απομακρυσμένο από την «πραγματική» του ζωή. Η πρόσκληση που κάνει στον αναγνώστη της η Ζυράννα Ζατέλη με αυτό το βιβλίο, όμως, πηγαίνει ένα βήμα πιο πέρα: φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με σχεδόν αφιλτράριστα τα σπαράγματα του εσωτερικού της κόσμου, με την πρώτη ύλη από την οποία γεννιούνται όλα τα υπόλοιπα. Είναι μια αποκάλυψη τολμηρή και γενναία, στην οποία βοηθάει και η ίδια δίνοντας διευκρινίσεις και κάνοντας την προσπάθεια να ερμηνεύσει η ίδια τα όνειρά της σε συνάρτηση με τα γεγονότα της «εξωτερικής» της ζωής τον καιρό εκείνο, είτε είναι ο μεγάλος σεισμός του 1999 είτε είναι, αλίμονο, η απώλεια της μητέρας της, η οποία εμφανίζεται σε πλείστα όσα όνειρά της.

Για όσους αγαπούν το έργο της Ζατέλη, τα Τετράδια ονείρων είναι πολύτιμα και για έναν άλλο λόγο, πέρα από την ομορφιά της γραφής: βρίθουν αναφορών σε έργα της συγγραφέως που έγραφε την ίδια περίοδο. Οι χαρακτήρες που αποτυπώνει στο χαρτί τη νύχτα ζωντανεύουν και την επισκέπτονται, με τον ίδιο τρόπο που την επισκέπτονται οι νεκροί της, ή άνθρωποι που την επηρέασαν όπως ο Νικ Κέηβ ή ο Αρθούρος Ρεμπώ, ακόμα και ήρωες από ταινίες που βλέπει μετά μανίας, και της ζητάνε πράγματα, την βασανίζουν. Το λογοτεχνικό δε δαιμόνιο είναι πανταχού παρόν, αφού η Ζατέλη σταχυολογεί με ζήλο φράσεις που είτε λέει ή ίδια είτε ακούει στα όνειρά της και την συγκινούν, αλλά και γλωσσοπλάθει επινοώντας άγνωστες λέξεις και το νόημά τους.

Για μια «συγγραφέα ενός “κόσμου” που πολλά χρωστάει στην συμβολή των ονείρων», όπως αυτοπροσδιορίζεται η Ζυράννα Ζατέλη, τα Τετράδια ονείρων είναι ένα πολύτιμο, μάλλον ανέλπιστο κλειδί για να μπει ο αναγνώστης ακόμα πιο βαθιά, στα εσώτατα μύχια αυτού του κόσμου, σε μια πραγματικότητα μαγική, αλλοπρόσαλλη, η οποία όμως δεν στερείται μιας βαθύτερης συνοχής, και αντανακλά τις διεργασίες του ψυχισμού της, εκείνες ακριβώς που θα οδηγήσουν στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Sotiria Georganti

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.