Ένα δωμάτιο γεμάτο σκοτάδι [Μόνο η νύχτα, John Williams]
Μόνο η νύχτα, John Williams, Εκδόσεις Gutenberg «Αυτός είναι ο καλύτερος χρόνος της ζωής, σκέφτηκε: ο χαμένος χρόνος» Ένα ζεστό καλοκαιρινό πρωινό ο Άρθουρ Μάξλεϊ ξύπνησε στο σπίτι του στο Σαν Φρανσίσκο μην έχοντας τίποτα να κάνει την ημέρα που ξεκινούσε μπροστά στα μισοκοιμισμένα του μάτια. Πίσω από τα βλέφαρά του εκδιπλωνόταν το απείκασμα του […]
Οι καρκινοβασίες της μνήμης [Η άλλη όχθη της θάλασσας, António Lobo Antounes]
António Lobo Antounes, Η άλλη όχθη της θάλασσας, Εκδόσεις Πόλις «πόσο σκληρές είναι οι μέρες, πόσο σκληρό να κοιτάζει κανείς το ημερολόγιο, να κοιτάζει ένα ρολόι, πόση κακία στους δείκτες, στις ημερομηνίες» Ο Πορτογάλος συγγραφέας Αντόνιο Λόμπο Αντούνες είναι ένας μαιτρ της μνήμης. Οι μυθοπλασίες του απλώνονται σαν περίτεχνα, ατελείωτα αραβουργήματα, όπου κεντρικά μοτίβα επανέρχονται, […]
Πίθηκος σε ρινγκ [Τέκνο του θεού, Cormac McCarthy]
Τέκνο του θεού, Cormac McCarthy, Εκδόσεις Gutenberg «οι άνθρωποι είναι ίδιοι από τη μέρα που ο Θεός έφτιαξε τον πρώτο» Από τη στιγμή που χάνει το σπίτι του σε δημοπρασία, ο Λέστερ Μπάλαρντ καταδύεται αργόσυρτα στα έγκατα της γης. Είναι είκοσι επτά χρονών, σπορά του τρομερού 1938. Όταν τον αντικρίζουμε πρώτη φορά στις σελίδες, στέκεται […]
Η Κανά της Γερμανίας [Herscht 07769, László Krasznahorkai]
Herscht 07769, László Krasznahorkai, Εκδόσεις Πόλις «είναι αδιανόητο να απαντάς με κακό στο κακό» Όταν η νύχτα στην Κάνα γίνεται ατελείωτη, μια ατέρμονη βαθιά νύχτα, ο Φλόριαν Χερστ βρίσκει καταφύγιο σε μια εκκλησία. Κρυμμένος στο καμπαναριό, παραμονεύει το σκοτάδι, αλλά αίφνης τον σωριάζει μια εκκωφαντική ομοβροντία από τις καμπάνες, που άρχισαν να […]
Πένθος χάι τεκ [Οι αθέατοι, Alain Damasio]
Οι αθέατοι, Alain Damasio, Εκδόσεις Πόλις «Εμείς είμαστε η παγίδα, γατάκι μου. Αργά ή γρήγορα, θα παγιδευτείς στην αγάπη σου για εμάς. Φύγε από κοντά μας όταν νιώσεις τα πόδια σου να κολλούν στην ξόβεργα. Απλώσου, άνοιξε τα φτερά σου». Σε μια δυστοπική ανθρωπότητα, είκοσι χρόνια μακριά από μας, ο κόσμος είναι ένας άλλος κόσμος. […]
Το φίδι της Εύας [Η πύλη του ταξιδιού χωρίς επιστροφή, David Diop]
Η πύλη του ταξιδιού χωρίς επιστροφή, David Diop, Εκδόσεις Πόλις «Είχα φτάσει στο σημείο που είχαν χαθεί για μένα τα γαλλικά». Τον Αύγουστο του 1750 ο Μισέλ Αντανσόν (1727-1806), Γάλλος φυσιοδίφης και βοτανολόγος, ταξιδεύει στη Σενεγάλη με σκοπό να μελετήσει την χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Όπως γράφει στα τετράδια που κληροδότησε […]
Ένα βιβλίο γεμάτο βιβλία [Παρακαταθήκη, Hernan Diaz]
Παρακαταθήκη, Hernan Diaz, Εκδόσεις Μεταίχμιο «Μια κοιμάμαι μια ξυπνάω. Σαν μια βελόνα που αναδύεται από ένα μαύρο ρούχο και έπειτα χάνεται ξανά. Χωρίς κλωστή περασμένη». Αυτή είναι η τελευταία φράση του μυθιστορήματος, που διαπερνά το μυαλό της Μίλντρεντ Μπέβελ καθώς ψυχορραγεί σε ένα σανατόριο της Ελβετίας. Καρκινοπαθής και κλινήρης, ληθαργική από τη μορφίνη, […]
Η φρικωδία της αγάπης [Κονστάνς Ντεμπρέ, Love Me Tender]
Κονστάνς Ντεμπρέ, Love Me Tender, Εκδόσεις Πόλις «Η αγάπη είναι μια αγριότητα» Το βιβλίο της Κονστάνς Ντεμπρέ (Παρίσι, 1972) δεν είναι μυθιστόρημα. Είναι το χρονικό του αποχωρισμού της από τον δεκάχρονο γιο της, τον Πωλ, και της μεταμόρφωσής της σε λεσβία. Η απουσία μυθοπλασίας προσδίδει στα αφηγούμενα μια απωθητική ωμότητα. Διότι η Ντεμπρέ γράφει, […]
Στόματα ερμητικά κλειστά [Στην τρέλα, Joy Sorman, Εκδόσεις Πόλις]
«ποιος θα μιλήσει στη δακρυσμένη Μαρία;» Δύσκολα θα φανταζόταν κανείς πόσο σημαντική είναι η γλώσσα σε ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο. Η τρέλα υποδέχεται με ανύποπτους τρόπους την κάθε λέξη. Η παραμικρή φράση μπορεί να συντρίψει ή να καταπραΰνει, να εξοργίσει ή να καταρρακώσει. Από την άλλη, η τρέλα έχει το δικό της ιδιόλεκτο, ιδιαίτερα σύνθετο, υπαινικτικό, […]
Η τρομερή τιμωρία του στιφάδου [Μας καταβροχθίζει η φωτιά, Ζάουμε Καμπρέ]
Μας καταβροχθίζει η φωτιά, Ζάουμε Καμπρέ, Εκδόσεις Πόλις «Κι αν είναι όλα ψέματα;» Αχ, τι ωραία που είναι τα βιβλία! Μας ταξιδεύουν σε άλλους κόσμους, μας γεμίζουν γνώσεις, μας παρασύρουν σε περιπέτειες, πλαταίνουν τη φαντασία, διώχνουν την ανία, παρηγορούν τη μοναξιά, μαλακώνουν τη λύπη, μας κάνουν να ξεχνιόμαστε, να ξεχνάμε τη μιζέρια […]
Φεγγάρι σε πηγάδι [Ο νυχτερινός δρόμος, Laird Hunt, Εκδόσεις Πόλις]
Ο νυχτερινός δρόμος, Laird Hunt, Εκδόσεις Πόλις, μτφρ. Χρήστος Οικονόμου Στο κέντρο ενός αστραποβόλου χάρτη υπάρχει ένα αστέρι και στην καρδιά του αστεριού ένα μοβ θαύμα. Το αστέρι το σχηματίζουν ασημένιες γραμμές, που εξακτινώνονται από τη γραμμένη με μοβ μελάνι λέξη Μάρβελ· ένας επιμνημόσυνος φιόγκος σε ένα ερεβώδες εικονογράφημα, που σπίθιζε από απόκοσμες […]
Ένα εξάσφαιρο μες στη νύχτα
Τζέιμς Γρέιντι, Mad Dogs, Εκδόσεις Πόλις «Πώς μπορείς να κάνεις αυτή τη γεμάτη πόνο ζωή να αξίζει τον κόπο;» «Πέντε μανιακοί στην καρδιά της πραγματικότητας». Πέντε μανιακοί ξεχύνονται τρελαμένοι στην Αμερική, αγωνιώντας να ξεφύγουν από αμείλικτους διώκτες, υψηλά ιστάμενους στους πιο μυστικούς καθεδρικούς της αμερικανικής δημοκρατίας. Έχουν δραπετεύσει ήδη από ένα απόρρητο μυστικό, ένα […]
Ουίσκι κι ένα παραμύθι
Καμένο χαρτί, Γκράχαμ Γκρην, Εκδόσεις Πόλις «Αν υπάρχει Θεός, ας είναι τουλάχιστον αθώος» Ένας άντρας που έχει φτάσει στο τέλος του εαυτού του, καταλήγει στο λεπροκομείο μιας ιεραποστολής στα βάθη της Αφρικής. Είχε τελειώσει με όλα. Τα είχε σκοτώσει όλα. Και τον πόθο και την πίστη. Είχε τελειώσει με όλα όσα κάποτε τον πονούσαν. Ήταν […]
Λόγοι αρχής [Η εκδίκηση είναι δική μου, Marie Ndiaye]
Η εκδίκηση είναι δική μου, Marie Ndiaye, Εκδόσεις Πόλις «Τι ήταν γι’ αυτήν ο Ζιλ Πρενσιπό;» Για την κυρία Σιζάν, την ηρωίδα του μυθιστορήματος της Marie Ndiaye (Γαλλία, 1967), ο Ζιλ Πρενσιπό ενσαρκώνει ένα σύστημα αρχών. Το επίθετό του παραπέμπει στη γαλλική λέξη «principe», που στον ενικό σημαίνει την «αρχή» και στον […]
Ζαής και ζηλωτή
Ορατή σαν αόρατη, Ζυράννα Ζατέλη, Εκδόσεις Καστανιώτη «Αλλά μήπως αφήνεις δουλειά και για μετά, για πιο μετά;» Έναν μαρτυρικό Ιανουάριο η Λεύκα Ταντανόζη, η περιώνυμη απόστολος της Ζυράννας Ζατέλη, αποφασίζει να μην γράψει το βιβλίο που επί χρόνια την τυραννούσε και που προ πολλού προσδοκούσε. Η απόφαση ήταν απόληξη ενός πολύχρονου παραδαρμού. […]
Μυστήρια κάτοπτρα
Μυθιστορηματικό αναγνωστήριο, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Εκδόσεις Πόλις «Η ιδέα που έχουμε για τον Θεό αντανακλά αυτό που είμαστε εμείς οι ίδιοι» Η ανάγνωση λογοτεχνίας είναι αγωγή στα μυστήρια και τα αινίγματα της αληθινής ζωής. Ο καλός, δοκιμασμένος αναγνώστης δεν ανακαλύπτει απλώς στα βιβλία ό,τι δεν γνώριζε μέχρι τότε, αλλά και εδραιώνει, αναθεωρεί, επανεκτιμά, […]
Κάτι σαν μπλε
Neverhome, Λερντ Χαντ, Εκδόσεις Πόλις, (μετάφραση Χρήστος Οικονόμου) «Ο θάνατος έρχεται να σου χτυπήσει την πόρτα και δεν ξέρεις τι να κάνεις». Αμερικανικός εμφύλιος. Μια γυναίκα πάει στον πόλεμο. Ο άντρας της μένει πίσω να φυλάει το αγρόκτημά τους από τους Νότιους. Στα πεδία της μάχης η Κόνστανς μεταμορφώνεται στον Γενναίο Ας. Έχει αφήσει […]
Κουήρ μεσσίας
Αρκαδία, Emanuelle Bayamack-Tam, Εκδόσεις Πόλις «Τι θλίψη, αυτή η χαρά» Η Αρκαδία δεν είναι ουτοπία. Είναι μια μεγάλη δεντρόφυτη έκταση κάπου στον Νότο της Γαλλίας. Κοντά στην Ιταλία όπου καθημερινά ναυαγούν πρόσφυγες. Μέσα στην οργιαστική, ολάνθιστη φύση δεσπόζει ένα παμπάλαιο οίκημα, που κάποτε υπήρξε οικοτροφείο θηλέων. Περίτεχνες προσόψεις, διάφεγγοι φεγγίτες, δαντελωτά κιγκλιδώματα, μοσχοβολιστά θερμοκήπια, […]
Μετά τη γιορτή, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Όλοι θέλουν να χορεύουν, Alberto Garlini]
Όλοι θέλουν να χορεύουν, Alberto Garlini, Εκδόσεις Πόλις «Κανείς ποτέ δεν ξέρει από ποιο φεγγίτη θα τρυπώσει ο θάνατος» Μετά τη γιορτή, έρχεται η παγωνιά. Τα κεράκια της τούρτας γενεθλίων λιώνουν στο χώμα. Στα άδεια δωμάτια, η αποφορά της μούχλας. Το ιερό βεβηλώθηκε. Ο πόνος έδιωξε την ηδονή. Η σιωπή κατέπαυσε τις […]
Άμοιροι μοιραίοι, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Ανήσυχα άκρα, Νίκος Παναγιωτόπουλος]
Ανήσυχα άκρα, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Εκδόσεις Μεταίχμιο Πνευματώδεις, αυτοσαρκαστικοί, περίλυποι, ερωτόληπτοι και με κάθε τρόπο κατεστραμμένοι, οι διηγηματογραφικοί ήρωες του Νίκου Παναγιωτόπουλου αναμετριούνται με τα δεινά του έρωτα. Το αντικείμενο του πόθου μετατρέπεται σε κόμπο στον λαιμό, όταν αρχίζει να εξομοιώνεται με τα υπόλοιπα αντικείμενα της καθημερινότητας. Η προσμονή της ηδονής, το φαντασιακό ιδεατό, καταπνίγεται […]
Μια ομολογία αγάπης, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Ελληνική πεζογραφία 1974 – 2010, Ελισάβετ Κοτζιά]
Ελληνική πεζογραφία 1974 – 2010. Το μέτρο και τα σταθμά, Ελισάβετ Κοτζιά, Εκδόσεις Πόλις «Η χίμαιρα της ανάλυσης, το πάθος της κατάταξης και η βουλιμία του Λόγου είναι πανίσχυρες» Η κριτική είναι ο λόγος της. Ο λόγος είναι ο τρόπος της γλωσσικής εκφοράς αλλά και η κατεξοχήν διεργασία της νόησης. Η επίζηλη, […]
Σπασμοί μες στο σκοτάδι, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Ημερολόγιο Επιβίωσης, Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες]
Ημερολόγιο Επιβίωσης, Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες, Εκδόσεις Μεταίχμιο Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα είναι η δίοδος για τα παρασκήνια της γραφής του, τις σκαλωσιές των λέξεων. Είναι, επίσης, η θέα προς το ακατέργαστο βίωμα, προτού το παραλάβουν η μυθοπλασία και η γραφή. Ο Πέδρο Χουάν Γκουτιέρες γράφει για τον χειμώνα του 1998, όταν ήταν σαράντα οχτώ […]
Ένα αναγκαίο βιβλίο, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Έντεκα συναντήσεις. Συζητώντας με τον Στρατή Μπουρνάζο, Σταύρος Ζουμπουλάκης]
Έντεκα συναντήσεις. Συζητώντας με τον Στρατή Μπουρνάζο, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Εκδόσεις Πόλις Εκείνο που σημαδεύει την προσωπικότητα του Σταύρου Ζουμπουλάκη είναι η οξυφωνία του πνεύματός του. Αυτό το σπάνιο, διάπλατο πνεύμα, δουλεμένο και κατεργασμένο όχι μόνο από χιλιάδες αναγνώσεις, αλλά και από την περίσκεψη πάνω στις αναγκαιότητες και τις αιτιάσεις της κάθε ημέρας, παραμένει ακοίμητο […]
Μια απλή ιστορία ντροπής, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Η επιστροφή του βαρόνου Βένκχαϊμ, Λάζλο Κρασναχορκάι]
Η επιστροφή του βαρόνου Βένκχαϊμ, Λάζλο Κρασναχορκάι «πόσο στενόχωρα είναι όμως όλα αυτά» Σε μια μικρή μαγική πόλη της Βουδαπέστης, οι κάτοικοι ανάστατοι αναμένουν την επιστροφή του βαρόνου Βένκχαϊμ. Αυτό το εξέχον μέλος της κοινότητάς τους είχε φυγαδευτεί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Αργεντινή, ενόσω διατηρούσε συγγενικές σχέσεις και στη […]
Η σάγκα της ενοχής, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Η μέρα χωρίς όνομα, Friedrich Ani]
«Στην πραγματικότητα κατοικούμε στη μοναξιά, κι αυτό δεν είναι καλό, δεν μπορεί να είναι καλό» Στις 14 Φεβρουαρίου κάποιας χρονιάς του 20ού αιώνα, η Έστερ Βίντερ βρίσκεται κρεμασμένη από ένα δέντρο σε ένα πάρκο του Μονάχου. Ήταν δεκαεφτά χρονών και κανένας από όσους τη γνώριζαν δεν καταλάβαινε γιατί είχε αυτοκτονήσει. Ένα χρόνο […]
Όλα στο μαύρο, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Τίποτε δεν χάνεται, Κλοέ Μεντί]
Το ξέρουμε πια, κάθε δυστυχισμένη οικογένεια δυστυχεί με τον δικό της τρόπο. Η οικογένεια του εντεκάχρονου Ματιά υποφέρει από ψυχικές ασθένειες. Ο πατέρας του, διαγνωσμένος με σχιζοφρένεια, κρεμάστηκε στο ψυχιατρείο. Δύο χρόνια μετά, σε ηλικία επτά ετών, ο γιος αποπειράθηκε να κόψει τις φλέβες του. Η μητέρα τον έστειλε σε ψυχίατρο και αποποιήθηκε την ευθύνη […]
Ο Νίκος Χρυσός συνομίλησε με την Λίνα Πανταλέων με αφορμή τη βραβευσή του από το Literature.gr
Μια από τις αναγνωστικές εκπλήξεις του 2018 ήταν το μυθιστόρημα του Νίκου Χρυσού «Καινούργια μέρα», που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Γεννημένος στην Αθήνα το 1972, ψυχή του εκλεκτού παλαιοβιβλιοπωλείου της Χαριλάου Τρικούπη, ο Χρυσός δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα, «Το μυστικό της τελευταίας σελίδας», το 2009, επίσης από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Το Literature.gr ξεχώρισε την «Καινούργια μέρα» για τη σπάνια μυθιστορηματική της […]
Στρώματα βαριά από όνειρα, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Space Invaders, Nona Fernandez Silanes]
«Δεν ξέρουμε πώς να ξυπνήσουμε» Η μνήμη είναι κιβωτός παραφρασμένων ιστοριών. Ένας γαλαξίας παρανοήσεων, επινοήσεων και ανεπίδοτων ευχών, που αχνοτρέμουν στον νου. Η μνήμη δεν έχει ιστοριογραφική ηθική, δεν αρχειοθετεί, αλλά μετατρέπει σε καλειδοσκοπικό κάτοπτρο όσα ανήκουν ολοκληρωτικά στο παρελθόν. Όλα όσα έχουμε διά παντός χάσει. Είναι ένα αληθοφανές όνειρο. Δεν […]
Η παγκόσμια γιορτή του θανάτου, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Το μαγικό βουνό, Τόμας Μαν]
«Ποιος θα με λυτρώσει από αυτό το σώμα του θανάτου;» Ο άνθρωπος που πάσχει είναι πρώτα απ’ όλα σώμα. Η απόλυτη σωματικότητα της αρρώστιας είναι αδυσώπητη. Η αρρώστια περιφρονεί κάθε αξίωση ή και επίτευξη του πνεύματος. Ολόκληρος ο πολιτισμός καταποντίζεται στο σώμα που νοσεί. Πώς, όμως, γίνεται να αντέξει το πνεύμα τον παραγκωνισμό […]
Αμερικανική νύχτα, γράφει η Λίνα Πανταλέων [Γράφοντας για να σώσω μια ζωή. Ο φάκελος Λούις Τιλ, John Edgar Wideman]
«Τα παλιά ονόματα ξεχάστηκαν προτού ανακαλύψουμε πώς να τα προφέρουμε» Η σιωπή των νεκρών. Τα λησμονημένα ονόματά τους. Η τρομερή ανωνυμία των χαμένων. Το θαμμένο τους λεξιλόγιο. Οι αθέατοι τάφοι τους. Η ενταφιασμένη αλήθεια τους. Οι νεκρικές πομπές των κατασιγασμένων φωνών. Με νεκρική σιγή αντιμετριούνται οι λέξεις, όταν αποπειρώνται να μιλήσουν στους πεθαμένους. […]